Trong văn hóa truyền thống của người Á Đông nói chung, Việt Nam nói riêng, vào đầu năm mới, ăn cá và các món ăn truyền thống như thịt gà, mâm ngũ quả, bánh trôi hay mỳ trường thọ được cho là mang lại nhiều sức khỏe, may mắn, thịnh vượng.
Các bậc cao niên am hiểu thuật phong thủy cho hay, trong tiếng Trung Quốc, từ "ngư" được phát âm là "yu", đồng âm với từ "dư", vì vậy ăn cá tượng trưng cho sự giàu có và thịnh vượng, may mắn trong năm tới. Chính vì vậy, ăn cá sẽ mang lại nhiều may mắn tài lộc cho một năm làm ăn dư dả. Một số quan niệm còn cho rằng, cá ăn trong ngày Tết đầu năm mới phải nguyên con để đảm bảo một năm mới "đầu xuôi, đuôi lọt".
Trong số rất nhiều loại cá, có một số loại cá đã trở thành lựa chọn hàng đầu cho bữa cơm đêm giao thừa, thịt rất ngon và ý nghĩa cát tường lại càng được mong đợi hơn.
Theo Đông y, cá có tác dụng lợi tiểu tiện, chữa được bệnh khi thời tiết lạnh, làm sạch đường tiêu hóa, bài trừ một số độc tố. Ngoài ra, dân gian cho rằng, khi ăn cá vào đêm giao thừa hay 3 ngày đầu năm mới sẽ giúp mọi việc đều suôn sẻ, hanh thông và thành công. Điểm đáng lưu ý là, khi ăn cá nên trừ lại phần đuôi nhằm ý muốn dư thừa của cải trong năm mới.
1. Cá chép, có nghĩa là "cá chép nhảy qua cổng rồng, cầu may mắn"
Cá chép là một trong những loài cá khá đặc trưng ở một số nơi tại miền Bắc vào dịp lễ Tết. Người ta cho rằng cá chép là loại cá vượt vũ môn hóa rồng mang lại sự an khang, thịnh vượng cho gia chủ. Bên cạnh đó, ý nghĩa cá chép nhảy qua cổng rồng khiến nó trở thành một trong những lựa chọn hàng đầu cho bữa cơm đêm giao thừa.
Cá chép mang lại giá trị dinh dưỡng cao, giá thành rẻ. (Ảnh minh họa)
Theo truyền thuyết, cá chép có thể nhảy qua cổng rồng thành công, tượng trưng cho sự thành công, phú quý và thăng tiến. Ăn cá chép trong bữa cơm đêm giao thừa thể hiện sự mong đợi tốt lành của gia đình trong tương lai, mong rằng sau một năm nữa cả gia đình sẽ có sự nghiệp thành công và cuộc sống viên mãn.
2. Cá chày có nghĩa là "sự giàu sang phú quý, hạnh phúc và bình an"
Thịt cá chày ướp gia vị hấp xì dầu hay xào sả ớt, làm gỏi. (ảnh minh họa)
Cá chày có hình dáng đẹp, thịt tươi và mềm, giá thành phải chăng. Ăn cá chày trong bữa tối đêm giao thừa tượng trưng cho sự giàu sang, mạnh khỏe, hàm ý hạnh phúc, bình an.
Việc lựa chọn loại cá này không chỉ xét đến hương vị thơm ngon mà còn khiến người ta cảm nhận được những lời chúc tốt đẹp nhất cho hạnh phúc và sức khỏe của gia đình mình.
3. Cá chim biển mang ý nghĩa "nhiều phước lành, nhiều báu vật, bình an"
Cá chim biển có thể chế biến theo nhiều cách khác nhau như: Chiên, nướng, nấu canh chua, hấp (Ảnh minh họa)
Cá chim biển tượng trưng cho sự may mắn, hạnh phúc gia đình và cuộc sống bình yên. Thịt của loài cá này thơm ngon, dẻo dai, mang đến cho người ăn hương vị tuyệt vời.
Chọn cá chim biển cho bữa tối đêm giao thừa không chỉ cho bạn thưởng thức những món ăn ngon mà còn giúp cả gia đình ngập tràn hạnh phúc ăn mừng năm mới.
4. Cá tráp đỏ có nghĩa là "sự thịnh vượng và thuận buồm xuôi gió"
Cá tráp đỏ nên nướng sẽ giữ được hương vị thơm ngon hơn. (Ảnh minh họa)
Cá tráp đỏ có hình dáng độc đáo, vì hình dáng giống như một chiếc thuyền buồm nên mang ý nghĩa thuận buồm xuôi gió, làm ăn phát đạt.
Chọn cá tráp đỏ cho bữa cơm đêm giao thừa nhằm cầu mong sự thịnh vượng cho cả gia đình và thành công hơn nữa trong sự nghiệp trong năm mới. Thịt thơm ngon, hương vị nhẹ nhàng, thích hợp cho các thành viên trong gia đình ở mọi lứa tuổi.
5. Cá niên
Cá niên còn gọi là cá liêng, một loại cá có thân dẹp, vảy màu trắng bạc. Cá niên sống ở khu vực sông, suối, khe có thác nước chảy xiết nên cá niên rất tinh khiết.
Cá niên là loại cá ngon trong top đầu của mức độ ngon mà người dân vùng núi hay ăn bởi: "Nhất niên, nhì chiên, tam chình, tứ lấu" (ngon nhất là cá niên, ngon nhì là cá chiên, ngon ba là cá chình, ngon bốn là cá chạch lấu).
Cá niên có thể chế biến các món ngon như: nướng mộc, chiên giòn, kho nghệ, nấu canh chua…
Ở Việt Nam, cá niên thường hay có ở khu vực Bình Định. (Ảnh minh họa)
6. Cá quả (Cá chuối, cá lóc)
Cá quả khá ngon, được chế biến thành nhiều món ăn nhưng độc đáo nhất là nướng. Tuy nhiên, cá quả sống tự nhiên ngoài hoang dã thì mới ngon vì thịt săn và có vị ngọt.
Món này được các bà mẹ quê chế biến các món như cháo, lẩu, hấp, nướng, kho, làm bún cá…rất ngon và đầy hương vị.
Cá quả thường sống ở trong các sông, suối, ao, hồ tự nhiên. (Ảnh minh họa)
Cá quả ngọt thịt, ai ăn cũng được, kể cả người già, người ốm hoặc thai phụ mới sinh vì thịt cá rất lành. Đặc biệt, cá quả có thể chế biến đa dạng, từ món bình dân cho đến thượng hạng, món nào cũng thơm ngon, bổ dưỡng.