Nhà nho, nhà triết học nổi tiếng thời Minh (Trung Quốc) – Vương Dương Minh từng nói: "Một người muốn làm nên sự nghiệp, đầu tiên phải có ý chí, nếu không sẽ chẳng làm nổi việc vì, cho dù là các nghệ sĩ, nghệ nhân cũng vậy, cũng đều cần phải có ý chí kiên định mới có thể học thành tài."
Lý tưởng quyết định đến tầm cỡ của một con người. Và cũng theo nhân vật này, con người sống trên đời cần phải nhìn thấu 5 yếu tố dưới đây để có một cuộc sống hài hòa, an nhiên, tự tại…
1. Bạn bè
Theo triết gia Vương Dương Minh, đối đãi với bạn bè, sự chân thành là quan trọng nhất, dùng tấm lòng đối đãi tấm lòng, anh thật, tôi thật mới mong có một tình bạn lâu bền, gắn bó.
Với bạn bè, chỉ có một trái tim chân thành, tận tâm tận lực, giữ lời hứa, chữ tín mới có thể có được sự tín nhiệm từ họ.
Một lạng chân thành thắng cả một tấn khôn lỏi. Nếu bạn dùng sự giả dối đối xử với bạn bè, trước sau gì, bạn cũng sẽ phải sống trong sự cô độc. Những người tính toán với bạn bè cũng đồng nghĩa với việc họ tính toán với chính mình.
Thế giới rộng lớn và phức tạp, vì thế mà sự chân thành chính là thứ khó tìm nhất, chân thành đem lại sự tín nhiệm, khiến người khác cảm động, ấm lòng, thoải mái.
Trong cuộc sống hằng ngày, người sống chân thành luôn được người khác yêu mến, chào đón. Trái lại, những người khôn vặt, chỉ thích nói lời hay nhưng không làm việc tốt sớm muộn cũng làm mất niềm tin của những người xung quanh.
2. Gia đình
Vương Dương Minh lấy vợ lúc trẻ và vợ ông qua đời khi ông đã về già. Trong vài chục năm chung sống, họ cùng giúp đỡ nhau, yêu thương ân ái, gia đình hết sức êm ấm. Điều đáng nói là vợ ông không thể sinh con.
Thời cổ đại, trong 3 điều bất hiếu thì việc không có con nối dõi được xếp hàng đầu. Không có con cái kế thừa hương hỏa, vậy nhưng Vương Dương Minh vẫn vì vợ mà không nạp thiếp.
Gia đình quý ở chữ hòa thuận, hòa thuận quý ở việc hai người (vợ, chồng) đối xử chân thành, yêu thương lẫn nhau.
Vương Dương Minh thậm chí nhiều lần dâng sớ xin rút khỏi việc chiều chính, lui về quê chăm sóc cha mẹ già. Điều này cho thấy ông là người sống biết ơn, sống có bổn phận và trách nhiệm.
Cổ nhân nói: Tề gia trị quốc bình thiên hạ. Gia đình là nền tảng cơ bản cho sự nghiệp của một người, hiếu thuận với người sinh thành, tôn trọng vợ mới có thể có một hậu phương vững chắc, ổn định.
3. Tiền bạc
Theo triết gia Vương Dương Minh, con người một khi đã giảm được một phần dục vọng, cuộc sống sẽ trở nên nhẹ nhàng, đơn giản và dễ thở hơn rất nhiều.
Rất nhiều người bận rộn cả đời người mà đánh mất tình thân, gia đình, sức khỏe. Đến khi quay đầu lại, chỉ còn những vật ngoài thân, đó chính là bi kịch lớn nhất.
Đáng sợ hơn, con người một khi rơi xuống vực sâu của dục vọng sẽ trở thành nô lệ của dục vọng, vùng vẫy thế nào cũng khó có thể thoát ra.
Thứ đáng sợ này có thể khiến con người trở nên mê muội, đánh mất bản tính. Lòng tham vô đáy, chẳng bao giờ có thể thỏa mãn, cuối cùng chính nó sẽ khiến con người gặp họa.
Sống trên đời, họa phúc đều khó lượng, danh lợi có thể chớp mắt mà hóa hư không, cả đời đuổi theo tiền tài danh vọng chỉ khiến con người mất đi sự yên bình trong tâm hồn.
Trang Tử từng nói: "Căn phòng trống mới đem lại cảm giác rộng rãi sáng sủa, mới có thể tiếp nhận những chuyện vui vẻ." Lòng người cũng vậy, chỉ khi rũ bỏ sạch cái gọi là dục vọng, gạt bỏ lớp bụi trần phủ kín tâm linh, tâm ta mới có thể yên bình thoải mái.
Thuận theo tự nhiên, không nên quá xem trọng tiền bạc, duy trì nội tâm bình thản, vậy là đủ.
4. Sự nghiệp
Từ thời trai trẻ, Vương Dương Minh đã có ý chí phấn đấu gây dựng sự nghiệp, kiên trì suốt vài chục năm, cuối cùng cũng trở thành người có chỗ đứng trong triều đình, có vị thế trong xã hội.
Ông nói: Trong đầu một khi có mục tiêu, tuyệt đối không được phân tâm, chỉ có thể kiên trì hướng về phía trước.
Vương Dương Minh cũng là người luôn đi đầu trong việc hợp nhất giữa biết và làm. Có rất nhiều việc, biết và làm là hai việc khác nhau, chỉ có thực sự áp dụng vào thực tiễn con người mới thấu hiểu hết ngọn ngành.
Theo ông, làm việc là một cách để tu tâm, mỗi người cần phải nhắc nhở bản thân phải nhẫn nại, cố gắng từng chút, từng chút một mới có thể đạt được mục tiêu đã đề ra.
Chỉ có không ngừng làm việc, con người mới tự tạo ra được vị trí, chỗ đứng cho mình. Sự nghiệp là cái gốc của nhân sinh, duy trì làm việc không ngừng mới có thể duy trì sự sống, sức sống, mới không bị tụt hậu, phế bỏ.
5. Cảm xúc
Khi giận dữ, con người sẽ trở nên mất lý trí. Lúc đó, máu nóng bốc lên dễ gây ra hậu quả không thể cứu vãn.
Theo triết gia Vương Dương Minh, càng những lúc giận dữ, càng phải cố học cách kiểm soát cảm xúc cho thật tốt, bởi mọi lời lẽ hành động trong lúc giận dữ một khi bị kẻ tiểu nhân để bụng sẽ trở thành vũ khí khiến bạn lao đao.
Sinh thời, ông thường không nổi giận, bình thản đến mức xem như chẳng nghe, chẳng thấy việc gì. Khống chế cảm xúc của bản thân, hóa giải cơn giận là một dạng tu dưỡng và là biểu hiện của sự thông minh. Tâm rộng là phúc khí, tâm hẹp chính là tai họa.
Lòng người cần phải hướng tới những điều rộng lượng, tích cực và tốt đẹp, không nên tính toán chi ly, để bụng những chuyện vặt vãnh. Đừng dồn nén bực tức trong lòng mà hãy hóa giải nó, dần dần, chúng ta sẽ hình thành cho mình một khí chất riêng, từ tốn, nhẹ nhàng.
Cảm xúc một khi không được kiểm soát sẽ gây ra những tai họa khó lường.