Là cha mẹ, những gì chúng ta làm xung quanh các con có thể để lại những tác động lâu dài, nhưng những lời nói của chúng ta cũng có ảnh hưởng không kém. Những câu nói mà các bậc cha mẹ hay nói với con cái, hoặc với những người sống xung quanh đứa trẻ không chỉ phản ánh niềm tin của chúng ta về thế giới này, mà còn tác động đến nhân sinh quan của đứa trẻ khi nó lớn lên.
Trong cuốn sách "13 điều những người có tinh thần thép không làm" của nhà tâm lý học nổi tiếng người Mỹ Amy Morin, tác giả đã nêu ra những thói quen thiếu lành mạnh khiến trẻ không thể trở nên mạnh mẽ, và nhiều trong số đó chính là những câu nói vô tình của bạn trong cuộc sống hàng ngày mà nghe qua có vẻ vô hại.
Đây là 5 câu nói độc hại mà các bậc phụ huynh nên tránh càng nhiều càng tốt.
1. "Chúng ta không có đủ tiền để mua thứ đó"
Nếu có thứ gì đó bạn hoặc con bạn muốn mua nhưng lại nằm ngoài khả năng của bạn thì cũng đừng khẳng định với con bạn rằng bạn không có tiền để mua nó.
Thay vào đó, bạn có thể cho con thấy cách bạn quản lý tài chính của mình như thế nào. Ví dụ, bạn có thể nói: "Ước mơ của mẹ là sẽ mua cho chúng ta 1 ngôi nhà lớn vào 1 ngày nào đó. Nhưng vì hiện tại chúng ta chưa có tiềm lực tài chính nên mẹ sẽ tham gia 1 vài lớp học online để mài giũa kỹ năng trong công việc để được tăng lương".
Hoặc con bạn rất muốn đến công viên Disney, hãy nói: "Chúng ta chưa thể mua vé vì nó không ở trong ngân sách của chúng ta năm nay". Sau đó, hãy xem xét việc chuẩn bị cho con bạn một cái bình đựng tiền tiết kiệm để chúng có thể tự mình tiết kiệm cho chuyến đi đến công viên này.
Khi bạn giúp con mình tạo lập những thói quen tài chính thông minh, chúng sẽ lớn lên với tư duy rằng nếu muốn thứ gì đó mà chúng chưa mua được thì đó chính là vấn đề điều chỉnh các thứ tự ưu tiên mà thôi.
2. "Con làm mẹ phát điên mất."
Là cha mẹ, khả năng giữ bình tĩnh và không đổ lỗi cho con cái là rất quan trọng.
Thay vì giận dữ vì một việc gì đó mà con bạn gây ra, cách phản ứng tốt hơn sẽ là: "Bố/mẹ không thích khi con làm điều đó", và sau đó giải thích tại sao lại như vậy. Việc bọn trẻ hiểu được hành vi của chúng có thể ảnh hưởng đến người khác ra sao là rất quan trọng. Nó sẽ khuyến khích chúng chú ý hơn tới cảm xúc của người khác thay vì chỉ chăm chăm quan tâm tới cảm xúc của chính bản thân chúng.
Cũng như vậy, bằng cách giữ bình tĩnh, bạn đang dạy con của mình rằng chúng ta hoàn toàn có khả năng kiểm soát cảm xúc của chính mình, và điều này phụ thuộc vào cách chúng ta quản lý nó 1 cách lành mạnh. Sau cùng, hẳn là bạn sẽ không muốn con mình lớn lên và thấy không sao với việc đổ lỗi cho người khác khi chúng không vui.
Tất nhiên, chúng ta đều là con người, và thi thoảng sẽ có những lúc chúng ta không giữ được bình tĩnh. Nếu điều này xảy ra mà bạn nói những điều khiến bạn hối hận, hãy bắt đầu bằng lời xin lỗi, kiểu như: "Bố/mẹ xin lỗi con vì đã mất bình tĩnh. Lần sau, bố/mẹ sẽ dành ra chút thời gian để bình tĩnh lại".
3. "Bố mẹ ghét công việc hiện tại."
Cứ cho là bạn có 1 ngày làm việc rất mệt mỏi. Bạn chỉ muốn về nhà và trút bầu tâm sự với chồng hoặc vợ của mình. Nghe thì có vẻ vô hại vì bạn không trực tiếp nói với con, nhưng hãy nhớ rằng nếu nghe được, câu nói của bạn sẽ găm lại trong đầu chúng.
Thực tế, các cuộc nghiên cứu đã chỉ ra thái độ của chúng ta về cuộc sống này sẽ có tác động lớn trong việc quyết định thành công của con cái, đặc biệt là những thành tựu trong học tập.
Ngoài ra, việc bạn phàn nàn về công việc sẽ khiến con bạn ngầm hiểu rằng làm việc chẳng có gì vui. Do đó, chúng sẽ lớn lên và tin rằng người lớn dành tới 1 nửa thời gian thức để làm việc đúng là điều đau khổ.
Vậy cách tốt hơn để giải quyết vấn đề này? Hãy đảm bảo bạn có những lựa chọn trong công việc và nói về những điều bạn có thể làm để khiến việc đi làm của bạn trở nên dễ chịu hơn.
4. "Bố/mẹ phải làm việc này, việc kia."
Bất cứ khi nào bạn nói mình PHẢI làm việc gì đó, dù đó là việc vặt trong nhà, hay phải đến nhà của bố mẹ bạn, thì bạn đều đang ngầm ám chỉ rằng bạn bị ÉP BUỘC phải làm việc mà bạn không muốn làm.
Thay vào đó, hãy cho con bạn thấy bạn đang kiểm soát chính thời gian của mình, bạn chính là người quyết định mình sẽ làm gì, cũng như thời gian và cách bạn định làm nó.
Những đứa trẻ lớn lên trở thành người thành công sẽ hiểu rằng cuộc sống chính là việc đưa ra các lựa chọn. Bạn có thể dạy chúng bài học quan trọng này bằng cách nói những câu như: "Hôm nay mẹ không thích đi mua hàng lắm, nhưng mẹ muốn chắc chắn là chúng ta có đủ thức ăn trong tủ lạnh cho cả tuần", hoặc "Mẹ đang mệt, nhưng chúng ta đã nói với bà rằng chúng ta sẽ tới nhà bà, và mẹ muốn bảo đảm mình là người biết giữ lời hứa".
Tất nhiên, sẽ luôn có điều mà lũ trẻ không muốn làm, nhưng vẫn nên làm, ví dụ như đi ngủ vào giờ hợp lý hoặc ăn rau chẳng hạn. Trong những tình huống này, sẽ có ích nếu bạn giải thích tại sao chúng lại bị yêu cầu phải làm điều đó. Khi con trẻ hiểu được tầm quan trọng của nhiệm vụ, chúng sẽ dễ có xu hướng tuân theo hơn.
5. "Mọi chuyện rồi sẽ ổn thôi."
Nếu con bạn không được chọn làm cầu thủ trong đội bóng của trường, việc thuyết phục chúng rằng mọi chuyện cuối cùng sẽ ổn sẽ khiến chúng không có sự chuẩn bị trong tương lai.
Thay vì nói với chúng rằng kết thúc cuối cùng sẽ luôn tốt đẹp, hãy dạy chúng rằng chúng đủ mạnh mẽ để giải quyết những chuyện bất khả kháng xảy ra trong cuộc sống của chúng.
Có thể con bạn chỉ cần bỏ thêm thời gian luyện tập mà thôi. Nếu đúng là vậy, hãy an ủi chúng bằng 1 cái ôm, vỗ về cảm xúc của con bằng câu nói: "Hôm nay con đã rất muốn được chọn, nhưng sẽ còn nhiều cơ hội nữa".
Sau đó, bạn hãy khuyến khích chúng tập luyện và tiếp tục tham gia thử thách khi đã cảm thấy sẵn sàng. Bằng cách huấn luyện và dẫn dắt con bạn đi qua những khoảng thời gian khó khăn, chúng sẽ được trang bị đủ hành trang để xử lý những chuyện không theo ý muốn của chúng trong tương lai.
Amy Morin là 1 nhà trị liệu tâm lý và giảng viên tại Đại học Northeastern ở thành phố Boston của Mỹ. Amy cũng rất tích cực tham gia việc viết sách cũng như cộng tác với các tờ báo lớn của nước này.
Nhà tâm lý học nổi tiếng người Mỹ Amy Morin.
Là tác giả của cuốn sách bán rất chạy ở Mỹ mang tên "13 Things Mentally Strong Women Don’t Do" (ở Việt Nam, cuốn sách được dịch là "13 điều những người có tinh thần thép không làm", Amy đã trở thành một chuyên gia trị liệu tâm lý uy tín, nhận được sự tín nhiệm và tin tưởng của nhiều bậc phụ huynh và độc giả.
Vào năm 2015, Amy đã vinh dự được tờ The Guardian bình chọn là Bậc thầy về tâm lý.
Theo CNBC