Cá là món ăn bổ dưỡng, vô cùng phổ biến với người dân khắp nơi trên thế giới. Thịt cá giàu đạm chất lượng cao, dễ tiêu hóa và hấp thụ, ít chất béo, ngoài ra còn chứa nhiều chất khoáng như canxi, phốt pho, kali, iốt, kẽm, selen, vitamin A, vitamin D, vitamin B.
Cá còn là nguồn tốt nhất cung cấp omega-3, dưỡng chất này giúp giảm nguy cơ trầm cảm, đau tim và suy giảm nhận thức.
Song, thông thường người dân chỉ ăn phần thịt cá mà không biết có rất nhiều bộ phận khác cực kỳ bổ dưỡng, được ví như thuốc bổ.
1. Lòng cá (bao gồm cả gan và mỡ)
Phó giáo sư, Tiến sĩ, Bác sĩ Lê Bạch Mai - Nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho biết, bà thấy tiếc khi người dân vứt bỏ cỗ lòng cá đi. Đó là thói quen lãng phí, chúng ta đang vứt bỏ đi những giá trị dinh dưỡng tuyệt vời không gì bù đắp được.
Cũng theo bà Mai, trong lòng cá, đặc biệt là phần gan và mỡ, chứa rất nhiều axit béo omega 3 và omega 6, là những chất béo chuyển hoá tốt, tham gia vào cấu tạo nên não bộ ở trẻ nhỏ và giúp giảm tình trạng mất trí nhớ ở người cao tuổi.
Ngoài ra, axit béo omega 3 còn có khả năng chống lại AMD, một chất dẫn đến mù loà. Vì vậy, lòng cá thực sự là món ăn vừa tốt cho mắt, vừa tốt cho não bộ.
Lòng cá có thể chế biến thành các món như lòng cá chưng mẻ, lòng cá xào dưa chua,...
2. Vảy cá
Khi sơ chế cá, chúng ta thường có thói quen đánh vảy cá và bỏ đi. Nhiều người cho rằng vảy cá bẩn, có mùi tanh, khi chế biến sẽ khiến món ăn kém hấp dẫn. Tuy nhiên, nếu biết cách làm, vảy cá có thể trở lành món ăn cực kỳ bổ dưỡng, là thuốc chữa bệnh.
Cựu đại tá, lương y đa khoa Bùi Hồng Minh (Nguyên Chủ tịch Hội Đông y Ba Đình, Hà Nội) cho biết y học cổ truyền công nhận ăn vảy cá tốt cho sự phát triển trí não, điều trị chứng đau đầu, giúp chắc răng, khỏe xương, sáng mắt.
Nghiên cứu của khoa học hiện đại cho thấy vảy cá có nhiều lectithin giúp tăng cường khả năng nhớ của não bộ và đẩy lùi sự lão hóa của tế bào não.
Bên cạnh đó, vảy cá cũng chứa nhiều axit béo không no, giúp làm giảm cholesterol, tốt cho tuần hoàn máu.
Vảy cá cũng chứa một lượng canxi và phốt pho đáng kể, tốt cho xương.
Ở một số nơi, để tận dụng vảy cá, người ta thường tẩm bột rồi chiên giòn để ăn. Hoặc bạn có thể nấu để cho vảy cá chín nhừ tạo thành hỗn hợp sền sệt, để nguội cho đông lại rồi cắt miếng ăn cùng nước tương hoặc gia vị tùy thích.
3. Bong bóng cá
Bong bóng chính là một trong những cơ quan nội tạng của cá, mang hình dáng giống như một chiếc túi chứa đầy không khí. Khi làm cá, hầu hết mọi người thường loại bỏ phần bong bóng này, thực tế bong bóng cá khi đem phơi khô sẽ trở thành một loại thuốc bổ cao cấp.
Theo Sohu, bong bóng cá chứa nhiều protein chất lượng cao nhưng lại cực kỳ ít calo nên ăn mà không sợ tăng cân. Không những vậy, bộ phận này còn chứa nhiều collagen giúp làm đẹp da và chống lại lão hóa. Hàm lượng arginine cao trong bong bóng cá có thể hỗ trợ duy trì chức năng của mạch máu. Ngoài ra, bong bóng cá còn chứa nhiều vitamin như vitamin A giúp tăng cường độ dẻo dai, giảm thiểu mệt mỏi, cải thiện trí não...
Trong Đông y, bong bóng cá cũng được sử dụng như một loại thuốc bổ. Nó mang vị ngọt, tính bình. Có tác dụng bổ thận ích tinh, tư dưỡng cân mạch, chỉ huyết, tán ứ tiêu thũng. Rất tốt cho đàn ông.
Khi mua bộ phận này của cá về ăn, bạn nên chọn những loại màu trắng đục, khô ráo... Không nên mua loại vàng sậm, ẩm ướt, bị mốc, mùi tanh nồng. Đặc biệt không nên mua nhiều về dự trữ vì bộ phận này rất dễ bị hỏng.
Khi chế biến, bạn có thể rửa sạch, ngâm bong bóng cá trong nước gừng có pha ít rượu trắng để loại bỏ mùi tanh. Kết hợp ăn bong bóng cá cùng với thịt cá để cân bằng dinh dưỡng trong cơ thể. Những người bị rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy thì không nên ăn bộ phận này.
4. Xương cá
Xương cá ngoài thành phần chính là canxi, trong này còn chứa phosphorus, collagen biển, khoáng chất tự nhiên và nguyên tố vi lượng như sắt, kẽm, magie,... Đặc biệt, tỷ lệ các thành phần hoá học trong xương cá đúng với tỷ lệ các thành phần này trong xương người.
Chính vì vậy, các nhà khoa học cho rằng xương cá chính là dạng tương thích sinh học của con người, khi hấp thu vào cơ thể, chúng sẽ kết hợp với xương non, kích thích tái tạo xương một cách nhanh chóng.
Bạn có thể hầm xương cá cho nhừ giống như hầm các loại xương động vật khác để lấy nước ngọt nấu các món ăn như canh cá, súp cá... Hoặc có một mẹo nhỏ là bạn thêm giấm vào nước hầm, thì xương sẽ mềm ra và bạn có thể ăn được.
5. Da cá
Da cá có chứa nhiều khoáng chất như protein, axit béo không bão hòa, lưu huỳnh, choline, lecithin và canxi.
Choline có tác dụng tăng cường trí nhớ. Lecithin có tác dụng bảo vệ gan, thúc đẩy thần kinh và đại não phát triển.
Axit béo không bão hòa có tác dụng phòng và điều trị sơ vữa động mạch, cholesterol trong máu cao, cao huyết áp và bệnh tim mạch. Do đó, thường xuyên ăn da cá lợi ích lớn cho sức khỏe con người.
Tổng hợp