Ngay từ khi đại dịch bắt đầu, cộng đồng khoa học toàn cầu đã cùng nhau làm việc không mệt mỏi, trong tinh thần đoàn kết thực sự. Thành quả của sự đoàn kết này, là giờ đây chúng ta hiện có vắc xin. Vắc xin COVID-19 đang cho chúng ta cơ hội để kiểm soát đại dịch và rất nhiều kinh nghiệm, bài học được các chuyên gia y tế thế giới tổng kết.
Thabani Maphosa - Giám đốc điều hành các chương trình quốc gia của Liên minh vắc xin Gavi: “Không ai được an toàn cho đến khi tất cả chúng ta đều an toàn”.
Một bài học quan trọng mà chúng ta đã học được từ đại dịch này là không ai được an toàn cho đến khi tất cả mọi người đều an toàn vì các bệnh truyền nhiễm không có biên giới. Do đó, tiếp cận công bằng toàn cầu đối với vắc xin, đặc biệt là bảo vệ nhân viên y tế - những người có nguy cơ cao nhất - là cách duy nhất để giảm bớt tác động của đại dịch đối với cá nhân, cộng đồng và các quốc gia.
[Đọc thêm: ‘Thế giới đang trong giai đoạn nguy hiểm nhất của đại dịch, đừng để ánh sáng cuối đường hầm làm mờ mắt’]
Đây là lý do tại sao Chương trình COVAX được thành lập. COVAX là sự hợp tác toàn cầu do Gavi, Trung tâm Đổi mới Chuẩn bị Phòng dịch (CEPI) và WHO - đồng dẫn đầu - hợp tác với chính phủ các nước tham gia, các nhà sản xuất vắc xin, UNICEF, Ngân hàng Thế giới và các tổ chức khác.
Sự hợp tác quốc tế chưa từng có này về đổi mới công nghệ, tài trợ cho vắc xin và các mô hình hợp tác công tư mới để cho phép triển khai vắc xin nhanh chóng sau khi phân phối sẽ là một bài học quý giá cho các đại dịch trong tương lai.
Đảm bảo tiếp cận với vắc xin trong một đại dịch toàn cầu khác với bất kỳ trường hợp nào khác vì vắc xin cần được phân bổ ở mọi nơi trong cùng một khoảng thời gian. Mặc dù chúng ta đã bắt đầu cung cấp những liều vắc xin đầu tiên và tốc độ này đã nhanh hơn so với đại dịch H1N1 lần trước, nhưng công việc vẫn chưa hoàn thành và thế giới phải tiếp tục hợp tác để sứ mệnh này thành công.
COVID-19 đã dạy chúng tôi rằng để giải quyết những phức tạp đang chờ đợi - từ phê duyệt, quy định đến sự sẵn sàng và năng lực, biến động nguồn cung cấp đến giao hàng và hậu cần hoặc kinh phí - tất cả cộng đồng khoa học và y tế phải làm việc cùng nhau nếu chúng ta muốn triển khai thành công kế hoạch vắc xin toàn cầu chưa từng có trong lịch sử này.
Ts. Matshidiso Moeti - Giám đốc WHO khu vực Châu Phi: “Phải luôn sẵn sàng để đối diện với các cuộc khủng hoảng sức khỏe”.
COVID-19 là một lời nhắc nhở rằng việc đưa ra quyết định nhanh chóng dựa trên bằng chứng và chuẩn bị sẵn sàng là rất quan trọng để quản lý các cuộc khủng hoảng sức khỏe một cách hiệu quả.
Vào thời kỳ đầu của đại dịch, khi sự hiểu biết chung của chúng ta về virus còn hạn chế, nhiều chính phủ châu Phi đã nhanh chóng thực hiện việc đóng cửa, cấm tụ tập đông người và thực hiện các biện pháp y tế công cộng như vệ sinh tay tốt, giữ khoảng cách và đeo khẩu trang.
[Đọc thêm: 4 quốc gia tiêm chủng nhanh nhất thế giới có tỉ lệ mắc Covid-19 cao hơn Ấn Độ: 2 câu hỏi được đặt ra]
Mặc dù các biện pháp mạnh mẽ sẽ gây tổn hại cho các nền kinh tế, nhưng việc thực hiện các biện pháp này đã giúp kéo dài thời gian và cho thấy các nhà lãnh đạo châu Phi đã sẵn sàng đưa ra các quyết định khó khăn để bảo vệ sức khỏe của công dân của họ.
Điều làm tổn thương châu lục này là thiếu nguồn lực và các quốc gia khó tiếp cận các công cụ quan trọng như thử nghiệm. COVID-19 đã nhấn mạnh rằng việc chuẩn bị cho đại dịch cần có nguồn lực và các nhà lãnh đạo châu Phi đã thể hiện quyết tâm nhưng thường thiếu nguồn lực.
Việc tung ra một số vắc xin COVID-19 chỉ hơn một năm sau khi căn bệnh này được phát hiện là một kỳ tích đáng kinh ngạc cho thấy sức mạnh của sự hợp tác trong cộng đồng khoa học toàn cầu. Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của vắc-xin là chưa đủ. Vắc-xin phải được đưa từ phòng thí nghiệm đến với mọi người. Vắc- xin phải được phân phối công bằng.
Thật không may, chưa đến 2% trong số 690 triệu liều vắc-xin COVID-19 được sử dụng trên toàn cầu cho đến nay là ở châu Phi, nơi hầu hết các quốc gia nhận vắc-xin chỉ cách đây 5 tuần và với số lượng nhỏ.
Hơn một tỷ người châu Phi vẫn đứng bên lề chiến dịch tiêm chủng lịch sử này để vượt qua đại dịch. Tôi đặc biệt khuyến khích các công ty dược phẩm hỗ trợ sản xuất vắc-xin rộng rãi hơn.
Ts. Albert A. Rizzo, Giám đốc Y tế Hiệp hội Phổi Hoa Kỳ: “Đại dịch cho thấy vai trò quan trọng của sức khỏe lá phổi”.
Đối với nhiều người Mỹ, COVID-19 đã dạy họ về tầm quan trọng của các biện pháp bảo vệ sức khỏe cộng đồng, cũng như tầm quan trọng của sức khỏe lá phổi. COVID-19 đã chứng minh rằng mọi hơi thở đều quan trọng. Vì vậy, dù bỏ thuốc lá hay tìm cách kiểm soát tốt hơn các bệnh về phổi, mọi người cần có ý thức hơn về sức khỏe lá phổi của mình.
Trong tương lai, cần đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở hạ tầng y tế công cộng để chuẩn bị cho đại dịch tiếp theo. Điều đặc biệt quan trọng là chúng ta biết rằng biến đổi khí hậu có thể làm gia tăng các bệnh truyền nhiễm, vì vậy vấn đề không phải là nếu, mà là khi nào chúng ta cần chuẩn bị cho đại dịch tiếp theo.
Đại dịch đã gắn kết nhiều tổ chức lại với nhau và tạo nên những mối quan hệ đối tác độc đáo. Chúng ta biết rằng chúng ta mạnh mẽ hơn cùng nhau, và chúng ta sẽ vượt qua điều này.
Gabrielle Fitzgerald- Người sáng lập & Giám đốc điều hành, đồng sáng lập, Mạng lưới Hành động Đại dịch Panorama: “Hệ thống y tế cộng cộng của chúng ta quá mong manh”.
Tôi đã dành một năm làm việc ở Tây Phi khi bùng phát dịch Ebola ở Tây Phi vào năm 2014-2015. Đó là trải nghiệm thật sự khó quên và tôi hy vọng thế giới không phải đối mặt với cuộc khủng hoảng nghiêm trọng đó một lần nữa. Tuy nhiên, rất ít trong số nhiều khuyến nghị về Ebola đã được thực hiện.
COVID-19 đã cho thế giới thấy hệ thống y tế công cộng của chúng ta mong manh và liên kết với nhau như thế nào, và thế giới được trang bị kém như thế nào để quản lý một cuộc khủng hoảng tầm cỡ này. Chúng tôi đã chứng kiến sự chênh lệch giá của PPE, việc triển khai vắc xin không công bằng và tình trạng thiếu nguồn cung cấp cơ bản như ôxy ở nhiều nơi trên thế giới.
Đó là lý do tại sao chúng tôi thành lập Mạng lưới Hành động Đại dịch. Các nhà lãnh đạo thế giới phải hành động táo bạo để chủ động chuẩn bị và ngăn chặn đại dịch giống như bất kỳ mối đe dọa an ninh quốc gia và toàn cầu nào khác đối với nhân loại.
Công ty dược phẩm đa quốc gia Pfizer: “Đại dịch đã chứng minh cuộc sống sẽ như thế nào nếu chúng ta không được tiếp cận vắc xin.”
Vương quốc Anh là quốc gia đầu tiên cấp phép cho vắc xin Pfizer / BioNTech COVID-19. Các mốc thời gian bình thường được đặt sang một bên và sự thay đổi các quy trình đã phản ánh cuộc khủng hoảng sức khỏe toàn cầu mà chúng ta phải đối mặt. Sự sẵn sàng thích nghi và tập trung vào những gì quan trọng nhất là điều mà chúng ta nên ghi nhớ và suy ngẫm.
Hợp tác cũng là một yếu tố quan trọng trong năm qua. Đó là bằng chứng về những gì mà ngành khoa học có thể đạt được khi cùng nhau thực hiện một mục tiêu chung. Bằng cách khai thác thời điểm này, chúng ta có thể định vị lại mối quan hệ giữa phúc lợi, chăm sóc sức khỏe và nền kinh tế để nhận ra vai trò quan trọng của sức khỏe đối với xã hội của chúng ta.
Đại dịch đã chứng minh cuộc sống sẽ như thế nào khi chúng ta không được tiếp cận với vắc xin hoặc phương pháp điều trị. Giờ đây, người ta càng đánh giá cao tầm quan trọng của vắc xin cứu người cũng như công việc của các nhà khoa học và ngành công nghiệp dược phẩm trong việc đảm bảo một thế giới khỏe mạnh.