Vào mỗi dịp Tết Nguyên đán, nhà nào nhà nấy đều đầy ắp “mâm cao cỗ đầy” với đủ loại thực phẩm đa dạng. Dẫn tới ít khi ăn hết được mà dồn lại từ ngày này qua ngày khác. Thậm chí, có những món ăn vừa nấu xong, cúng lễ xong liền lập tức phải đóng hộp đem bảo quản trong tủ lạnh.
Tiến sĩ Wu Xiumei - Giám đốc Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Đài Loan (Trung Quốc) nhắc nhở: “Bảo quản thức ăn thừa dịp Tết tưởng là việc rất đơn giản, lặp lại nhiều lần nhưng cũng rất nhiều người vẫn làm sai. Đó cũng là lý do khoảng thời gian này dễ xảy ra ngộ độc, rối loạn tiêu hóa, viêm tụy, đau dạ dày, nhiễm khuẩn/nhiễm độc thức ăn… cùng nhiều vấn đề sức khỏe khác liên quan tới ăn uống”.
Đương nhiên, chúng ta nên nấu vừa đủ ăn, không dư thừa là tốt nhất, nhưng nếu có hãy bảo quản sao cho đúng cách. Sau đây là 4 lưu ý khi bảo quản thức ăn thừa ngày Tết bất cứ ai cũng nên biết nếu muốn tiết kiệm đúng cách và an toàn:
1. Cách bảo quản thực phẩm chín nói chung
Đối với các thực phẩm đã được nấu chín, bao gồm cả các loại bánh (bánh chưng, bánh tét, bánh gạo…) và món ăn dư thừa, chúng ta có thể bảo quản bằng tủ lạnh hoặc không. Bởi vì có một số thực phẩm chín có thể bảo quản ngay ở nhiệt độ phòng vì ăn ngay trong ngày khi nhiệt độ thấp. Hay một số loại đồ nếp khi bỏ vào tủ lạnh có thể sẽ bị cứng lại, làm giảm hương vị.
Một số món ăn ngày Tết sau khi nấu chín có thể bảo quản ở nơi thoáng mát mà không cần tủ lạnh nếu nhiệt độ thấp (Ảnh minh họa)
Tiến sĩ Wu Xiumei nhắc nhở rằng không nên để thức ăn đã nấu chín trong môi trường nhiệt độ thường quá 2 giờ đồng hồ. Hãy đảm bảo rằng các món ăn được che chắn khỏi ruồi muỗi, côn trùng, tránh bụi bẩn nhưng cần có lỗ thoáng để tránh ôi thiu. Còn với các món chín như bánh bằng gạo, giò chả… có sẵn lớp vỏ bảo vệ. bạn có thể đặt ở nơi thoáng mát nếu nhiệt độ cho phép. Nhưng khi ăn cần kiểm tra và làm nóng lại nếu cần thiết. Nếu không, hãy cho vào tủ lạnh ngăn mát và nấu lại ở 100 độ C trước khi ăn.
“Quan trọng là bạn cần phải để các món ăn thừa nguội hoàn toàn trước khi cho vào hộp kín và đặt trong tủ lạnh. Nếu là các món có nước, hãy tách riêng phần nước và phần cái. Cần để riêng ngăn hoặc xa các thực phẩm sống với món đã nấu chín” - Wu Xiumei nói thêm.
2. Điều chỉnh tủ lạnh ở điều kiện bảo quản thức ăn tốt nhất
Sự ra đời và phổ biến của tủ lạnh giúp các gia đình tiện lợi hơn rất nhiều trong việc bảo quản thực phẩm và thức ăn thừa. Tuy nhiên, phải nhớ rằng tủ lạnh không phải là “vạn năng”. Chúng ta cần sử dụng đúng cách mới có thể khai thác nó một cách hiệu quả và an toàn cho sức khỏe.
Việc quan trọng đầu tiên khi muốn bảo quản thực phẩm tốt trong tủ lạnh là phải là sạch tủ lạnh kỹ càng. Tiếp theo là nhiệt độ, bởi nhiệt độ trong tủ lạnh quá cao hoặc quá thấp sẽ không tốt cho thực phẩm. “Vi khuẩn có thể tồn tại ở nhiệt độ khoảng 4 độ C trở lên. Tủ lạnh chỉ có tác dụng ức chế vi khuẩn phát triển chứ không giúp tiêu diệt vi khuẩn. Do đó, bạn cần điều chỉnh nhiệt độ phù hợp để ức chế vi khuẩn. Muốn bảo quản thức ăn đã được nấu chín, tốt nhất bạn nên chỉnh nhiệt độ tủ trong khoảng 1,7 đến -5 độ C ở ngăn mát và -18 độ C ở ngăn đá” - Tiến sĩ Wu Xiumei nói.
Cần dọn dẹp, sắp xếp, điều chỉnh nhiệt độ tủ lạnh phù hợp để nâng cao hiệu quả bảo quản thức ăn thừa (Ảnh minh họa)
Cũng không nên nhồi nhét, dự trữ thực phẩm quá nhiều. Hãy sắp xếp mọi thứ xen kẽ nhau và đặc biệt là phải thông thoáng ở vị trí hệ thống khí vì như vậy sẽ làm cho hệ thống khí làm lạnh lan tỏa đều khắp tủ lạnh, đảm bảo nhiệt độ, không ảnh hưởng đến chất lượng bảo quản. Đồng thời, thường xuyên kiểm tra tủ lạnh để xem tình trạng các món ăn, vứt bỏ ngay khi có dấu hiệu hư hại hoặc quá 2 ngày với các món chiên xào, 3 - 5 ngày với các món thịt ít dầu mỡ và chỉ đúng 24 giờ với cơm.
3. Một số món không để qua đêm
Theo bác sĩ Yan Zonghai - Trưởng khoa Tiêu hóa và chất độc lâm sàng tại Bệnh viện Linkou Chang Gung Memorial (Đài Loan, Trung Quốc) nhắc nhở, không phải món ăn nào cũng có thể để qua đêm. Ngay cả sau khi bạn nấu chín kỹ, để nguội, bọc/đóng hộp kín rồi cất trong tủ lạnh. Bởi vì chúng có thể bị suy giảm dinh dưỡng, biến chất, nhiễm khuẩn… từ đó gây rối loạn tiêu hóa, ngộ độc.
Ví dụ như các món phổ biến ngày Tết như: hải sản, nấm, rau lá xanh, khoai tây, trứng luộc, các món hầm/canh… thì không nên để qua đêm. Chỉ nên nấu vừa đủ ăn, nếu không ăn hết hãy cho động vật ăn khi còn tươi ngon hoặc vứt bỏ luôn để tránh những hậu quả đáng tiếc.
“Với rau lá xanh hay nấm, tuyệt đối không để qua đêm vì hàm lượng nitrat dễ tạo thành nitrit - chất gây ung thư, cho dù là bạn có đun lại đi chăng nữa cũng không thể khử được. Hay hải sản để lâu sẽ sinh ra một lượng lớn chất đạm phân hủy, có hại cho sức khỏe gan thận của cơ thể con người. Lúc này, hâm nóng càng làm chúng biến chất, có thể gây ngộ độc. Trứng luộc, đặc biệt là trứng lòng đào để lâu thì chất béo và chất đạm có trong trứng sẽ rất dễ bị biến tính. Thậm chí bảo quản không tốt có thể sinh ra vi khuẩn nguy hiểm như E.coli…” - bác sĩ Yan Zonghai giải thích.
4. Hâm nóng lại thực phẩm sau bảo quản
“Việc bảo quản thức ăn thừa chỉ thật sự kết thúc một cách an toàn khi bạn hâm nóng lại đúng cách để ăn vào lần tiếp theo. Có rất nhiều sai lầm khi hâm nóng thức ăn mà chúng ta thường xuyên mắc phải nhưng hoàn toàn không biết hoặc xem nhẹ. Nhất là vào dịp Tết khi quá nhiều món ăn phải nấu nướng và ai cũng bận rộn” - Tiến sĩ Wu Xiumei chia sẻ.
Không nên hâm nóng thức ăn thừa quá nhiều lần và nhớ hâm đủ nhiệt, đảo đều khi hâm để bảo vệ sức khỏe (Ảnh minh họa)
Sai lầm phổ biến nhất là hâm nóng quá nhiều lần. Tùy vào loại thực phẩm, cách nấu mà số lần có thể hâm nóng hay mức độ ảnh hưởng xấu tới sức khỏe sau khi hâm nóng sẽ khác nhau. Tiến sĩ Wu Xiumei nhắc nhở rằng nhìn chung thì chúng ta không nên hâm nóng thức ăn nhiều lần, tốt nhất là chỉ chế biến thức ăn để ăn vừa đủ từng bữa hoặc hâm nóng 1 - 2 lần. Bởi ngoài làm giảm dinh dưỡng, chúng có thể làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn, đặc biệt là biến chất và gây ngộ độc.
Tiếp theo là sai lầm khi hâm thức ăn đủ nóng, nó vẫn ẩn chứa nhiều mầm bệnh. Nhiệt độ tiêu chuẩn hâm nóng tất cả thực phẩm là ít nhất trên 165 độ F (74 độ C). Nước xốt, nước thịt và súp nên được hâm nóng đến sôi lăn tăn hoặc trên 100 độ C. Cũng cần đậy nắp, dùng đúng loại hộp/nồi khi hâm nóng để đảm bảo dinh dưỡng, an toàn. Nên đảo đều để thức ăn nóng đều khi hâm nóng lại và ăn càng sớm càng tốt sau khi hâm nóng, không để ở ngoài nhiệt độ phòng quá lâu.
Nguồn và ảnh: ETtoday, MSN, Good Morning Health