Theo TS.BS Ngô Tuấn Anh – Chủ nhiệm khoa Phẫu thuật tim mạch, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, hiện nay vẫn còn rất nhiều người nhầm lẫn đột quỵ và đột tử là giống nhau. Tuy nhiên, trên thực tế không phải vậy. Đột quỵ là bệnh lý có nguyên nhân mạch máu não, còn đột tử là tử vong do bệnh lý tim mạch.
Đột quỵ do vấn đề mạch máu não
Đột quỵ thường được nhắc đến là "đột quỵ não" hay còn gọi là "tai biến mạch máu não". Đây là tình trạng não bộ bị tổn thương không hồi phục (mất chức năng vĩnh viễn) do không được cung cấp máu lên nuôi dưỡng kịp thời.
Đột quỵ não có 2 thể: Đột quỵ xuất huyết não và đột quỵ nhồi máu não.
Đột quỵ xuất huyết não hay đột quỵ do vỡ mạch máu não xảy ra do mạch máu não bị vỡ ra, khiến máu tràn vào trong hoặc xung quanh não.
Đột quỵ nhồi máu não hay đột quỵ do thiếu máu não hoặc đột quỵ do tắc mạch mạch máu xảy ra do cục huyết khối (cục máu đông), xơ vữa động mạch, gây tắc nghẽn hoặc cản trở lượng máu và các chất dinh dưỡng lên nuôi dưỡng các tế bào não.
Đột quỵ não (Ảnh minh hoạ)
TS.BS Tuấn Anh cho biết đột quỵ thường có dấu hiệu như:
- Méo mặt, méo miệng thường ở một bên, rõ nhất khi người bệnh há lớn miệng hoặc cố gắng mỉm cười.
- Yếu tay, thường ở một bên; đưa 2 tay lên không đều nhau.
- Nói không rõ chữ, nói lắp, nói khó, không diễn đạt được điều muốn nói, thậm chí không thể nói được.
- Nhiều người mất ý thức, hôn mê sâu và dẫn đến tử vong nhanh chóng.
Đột tử do bệnh lý tim mạch
TS.BS Tuấn Anh cho hay đột tử có bốn nguyên nhân chính, đó là: vấn đề về tim mạch, đột quỵ, thuyên tắc phổi, vỡ động mạch chủ. Trong đó, các vấn đề về tim mạch chiếm tỷ lệ lớn.
Đột tử là tình trạng người bệnh chết một cách bất ngờ, đột ngột ngay lập tức khi vừa phát hiện.
Các nguyên nhân gây ngừng tim chủ yếu do một số bệnh lý tim mạch như bệnh cơ tim phì đại hoặc giãn to, bất thường động mạch, bệnh tim bẩm sinh, viêm cơ tim, bệnh mạch vành, rối loạn nhịp tim trầm trọng (cơn nhịp nhanh thất, rung thất), hội chứng Brugada,…
Các nguyên nhân gây nhồi máu cơ tim cấp gồm xơ vữa động mạch, cục máu đông (huyết khối), co thắt động mạch vành, bóc tách động mạch chủ, dị dạng động mạch bẩm sinh.
Đột tử do tim mạch (Ảnh minh hoạ)
Theo TS.BS Tuấn Anh, người bị đột tử do tim mạch thường có các triệu chứng như đau hoặc tức ngực; choáng váng, buồn nôn hoặc nôn ói; đau hàm, cổ hoặc lưng; khó chịu hoặc đau ở cánh tay hoặc vai; khó thở.
Ngoài ra, nạn nhân sẽ có các triệu chứng chóng mặt, đau hoặc tức ngực, ho ra máu hoặc đau bụng dữ dội, đau thắt lưng dữ dội, tụt huyết áp, sốc, bụng nổi khối...
TS.BS Tuấn Anh lưu ý, khi nạn nhân có các triệu chứng trên cần đi cấp cứu ngay tại cơ sở y tế, để được thăm khám và xử trí kịp thời, ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm do thuyên tắc động mạch phổi và phình hoặc vỡ động mạch chủ.
7 nguyên tắc ngừa bệnh tim, đột quỵ
Để phòng ngừa bệnh tim mạch và đột quỵ, Hiệp hội Tim mạch Mỹ đã đưa ra danh sách 7 nguyên tắc sống đơn giản (Life's Simple 7), đó là:
- Không hút thuốc;
- Hoạt động thể chất;
- Có chế độ ăn uống lành mạnh;
- Giữ cân nặng ở mức vừa phải;
- Kiểm soát cholesterol;
- Kiểm soát huyết áp;
- Kiểm soát đường huyết.
7 nguyên tắc này cũng được sử dụng để đánh giá nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ, đồng thời đo lường tiến trình cải thiện sức khỏe tim mạch.