Những ngày qua, nắng nóng đặc biệt gay gắt bao trùm khắp cả nước, nhiệt độ ở nhiều nơi đã vượt ngưỡng lịch sử. Điều này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe con người, liên quan đến tình trạng sốc nhiệt, cháy nắng, mất nước, ngất xỉu, rối loạn điện giải đặc biệt là bệnh lý về thận. Trong đó, nhóm đối tượng là những người thường xuyên làm việc trong môi trường nắng nóng, ngoài trời và những người có bệnh lý về thận, thường chịu ảnh hưởng trực tiếp bởi những tác động tiêu cực trên.
Các bệnh liên quan đến nhiệt thường xảy ra khi cơ thể ở nhiệt độ bằng hoặc trên 104 độ F (tương đương 40 độ C) và bắt đầu bị mất nước nghiêm trọng. Mất nước có thể làm suy yếu nhiều hệ thống và cơ quan, dẫn đến suy giảm chức năng thận.
Đối với những người khỏe mạnh, không có vấn đề về thận, việc tiếp xúc vớii nhiệt độ quá cao có thể gây ra các vấn đề về thận trong thời gian ngắn hoặc làm tăng nguy cơ phát triển bệnh thận mãn tính. Đối với những người đã mắc bệnh thận mãn tính, các triệu chứng có thể trầm trọng hơn, cản trở khả năng lọc và đào thải chất độc ra khỏi cơ thể.
4 nhóm bệnh lý tại thận do nắng nóng gây ra, cần cảnh giác
Suy thận cấp: Đổ mồ hôi quá nhiều do nhiệt có thể làm giảm lưu lượng máu đến thận, kèm theo việc không bổ sung đủ và kịp thời lượng nước cho cơ thể thông qua nước uống, dịch truyền… dẫn đến suy thận cấp. Trong thời gian qua, ghi nhận nhiều trường hợp người bệnh bị suy thận cấp do làm việc ngoài trời mà không uống đủ nước.
Các trường hợp suy thận cấp lặp đi lặp lại có thể dẫn đến bệnh thận mãn tính. Biểu hiện là người bệnh cảm thấy mệt mỏi, yếu ớt, cảm giác tức ngực, khó thở, lượng nước tiểu ít, sẫm màu…, trường hợp nặng có thể hồi hộp trống ngực do loạn nhịp tim, thậm chí co giật, hôn mê.
Sỏi tiết niệu (sỏi thận): Trong thời tiết nắng nóng, cơ thể dễ mất nước, làm tăng nồng độ khoáng chất (nồng độ canxi và axit uric) trong nước tiểu, giúp sỏi có cơ hội hình thành cao hơn.
Nhiễm trùng đường tiết niệu: Quá trình sản xuất nước tiểu bị chậm lại do nhiệt độ cơ thể tăng cao, cản trở việc loại bỏ mầm bệnh. Thời tiết nắng nóng cũng làm tăng sự phát triển của các vi khuẩn gây bệnh ở đường tiết niệu. Với thận bị suy yếu, việc loại bỏ các mầm bệnh này khỏi cơ thể sẽ khó khăn hơn trước, dẫn đến gia tăng nhiễm trùng đường tiết niệu.
Đột quỵ do nhiệt dẫn đến suy thận: Suy tim và sốc trong trường hợp sốc nhiệt nặng có thể dẫn đến suy thận. Những người thường xuyên làm việc dưới trời nóng như công nhân môi trường, thợ xây dựng, người giao hàng… hay các vận động viên.
Người già thường mắc các bệnh tiềm ẩn, chẳng hạn như bệnh tim, có thể khiến họ dễ mắc các bệnh liên quan đến nhiệt. Nhiều người cũng dùng thuốc làm tăng tình trạng mất nước như thuốc lợi tiểu, thuốc nhuận tràng,...
Trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh, hấp thụ nhiệt nhanh do khối lượng cơ thể nhỏ hơn. Trẻ cũng gặp khó khăn trong việc thoát khỏi môi trường nắng nóng mà không có sự trợ giúp của người lớn, đây là lý do tại sao không bao giờ để trẻ một mình ở những nơi có thể nóng lên nhanh chóng - chẳng hạn như ô tô hoặc những căn phòng nhỏ, không được làm mát.
4 lưu ý giúp ngăn chặn hoặc giảm thiểu nguy cơ tổn thương thận do nắng nóng
Uống đủ nước
Mỗi ngày, con người bài tiết dưới một lít nước qua nước tiểu, nửa lít qua mồ hôi và nửa lít khác qua hơi thở. Vào những ngày nắng nóng và khi gắng sức nhiều, chúng ta càng đổ mồ hôi nhiều hơn.
Để cơ thể chúng ta tiếp tục hoạt động bình thường, sự mất mát này phải được bù đắp bằng cách uống nhiều hơn - lý tưởng nhất là từ 1-2 lít nước ngoài lượng chúng ta thường uống, tổng cộng là khoảng hai đến ba lít mỗi ngày.
Các chuyên gia khuyên dùng nước máy hoặc nước khoáng, pha với một ít chanh hoặc nước trái cây tùy theo khẩu vị, cũng như các loại trà không đường. Tốt nhất nên uống một cốc nước lớn vào buổi sáng ngay sau khi thức dậy. Điều này bổ sung nguồn dự trữ của cơ thể, tăng cường tuần hoàn và thúc đẩy hoạt động thể chất và tinh thần.
Cắt giảm lượng caffeine và rượu, bởi chúng có thể làm bạn mất nước.
Những người trẻ hơn, khỏe mạnh chắc chắn có thể dựa vào cảm giác khát của mình. Khát nước là một dấu hiệu tốt cho thấy cơ thể cần chất lỏng. Tuy nhiên, theo tuổi tác, cảm giác khát sẽ giảm đi. Sau đó, kiểm tra nước tiểu có thể giúp ích: nước tiểu càng sáng thì càng tốt.
Dấu hiệu thiếu nước là mệt mỏi, nhức đầu, khó tiêu do đường tiêu hóa hoạt động chậm hơn, chóng mặt, chuột rút, đau nhức chân tay và khô da.
Bệnh nhân mắc bệnh tim hoặc thận nên thảo luận về lượng nước uống hàng ngày với bác sĩ vì có thể cần phải xem xét lại, đặc biệt khi có dấu hiệu phù ở chân, phổi, bụng do giữ nước. Cân trọng lượng cơ thể hàng ngày để tính lượng nước cho cơ thể.
Thay thế chất điện giải
Nhiều chất điện giải, là những khoáng chất có giá trị như natri, kali, canxi và magie cũng như kẽm và iốt, cũng bị mất qua mồ hôi. Ngoài việc bổ sung đủ chất lỏng, bạn cũng nên ăn một chế độ ăn uống cân bằng. Việc thiếu chất điện giải có thể được khắc phục thành công bằng cách uống nước luộc rau hoặc các loại súp. Nếu bạn đã bị bệnh tim, bạn nên theo dõi chặt chẽ mức kali của mình, vì thiếu kali có thể làm suy giảm chức năng tim nhiều hơn. Tuy nhiên, không tự ý uống thuốc kali mà không hỏi ý kiến bác sĩ.
Tránh nóng giữa trưa và tập thể dục
Nên ngủ trưa vào những ngày nắng nóng. Các hoạt động thể chất, chẳng hạn như mua sắm, làm việc nhà và làm vườn, ruộng nên được giữ ở mức tối thiểu dưới trời nắng nóng mà nên diễn ra vào buổi sáng và buổi tối mát mẻ hơn. Điều này cũng áp dụng cho thể thao. Rèn luyện sức mạnh và sức bền giúp trái tim khỏe mạnh và giúp bạn vượt qua đợt nắng nóng tốt hơn. Tuy nhiên, vào những ngày quá nóng, bạn không nên vận động quá sức và tốt nhất nên đi bơi hoặc chơi thể thao vừa phải trong phòng mát.
Ngăn nhiệt từ bên ngoài.
Giảm nhiệt bằng cách làm tối tất cả các phòng, tốt nhất là có cửa chớp bên ngoài, vì những cửa chớp này bảo vệ chống nóng tốt hơn so với rèm hoặc rèm bên trong và bật hệ thống thông gió. Ngoài ra, hãy giữ cơ thể mát mẻ nhất có thể bằng cách mặc quần áo nhẹ, thoáng mát và ở trong bóng râm nếu có thể. Sử dụng các thiết bị làm mát cầm tay như quạt gió, ô, nón… khi phải đi ra ngoài trời.