Tết Thanh minh là một trong những ngày lễ truyền thống quan trọng của người Việt Nam. Đây không chỉ là dịp để tưởng nhớ tổ tiên mà còn là cơ hội để mọi người thể hiện lòng thành kính và hiếu thuận. Năm 2024, ngày Tết Thanh minh rơi vào ngày 4/4 dương lịch, tương ứng với ngày 26 tháng 2 âm lịch.
Thanh minh là 1 trong 24 tiết khí. Tiết khí này được lập lịch theo quan niệm của các quốc gia phương Đông.
Ngoài những điều kiêng kỵ, mỗi gia đình nên làm 3 điều sau.
1. Tảo mộ
Tảo mộ là một trong những việc làm quan trọng trong ngày Tết Thanh minh. Theo truyền thống ở nhiều địa phương, các gia đình sẽ dọn dẹp mộ phần của tổ tiên, bày biện hương hoa và dâng lễ vật để thể hiện lòng kính trọng. Điều này không chỉ giúp gìn giữ nét đẹp văn hóa mà còn là cách để mỗi người nhớ về cội nguồn và tri ân những người đã khuất.
2. Dọn dẹp bàn thờ
Việc vệ sinh, dọn dẹp bàn thờ cũng là một phần quan trọng của Tết Thanh minh. Các gia đình sẽ dọn dẹp sạch sẽ, lau chùi bát hương và bày biện bàn thờ một cách cẩn thận nhất. Việc làm này là minh chứng cho sự tôn kính và sự chăm sóc của con cháu dành cho tổ tiên.
3. Cúng Tết Thanh minh
Sau khi tảo mộ về, nhiều gia đình sẽ làm lễ cúng Tết Thanh minh tại nhà. Mâm cúng được chuẩn bị tùy theo điều kiện và phong tục của mỗi nhà, nhưng thường sẽ bao gồm các lễ vật quan trọng như xôi, gà luộc, giò, canh măng, miến, đồ xào, trái cây, hoa tươi, trầu cau và vàng mã… Ở một số nơi, các gia đình có thể thay thế đồ mặn bằng mâm cúng chay.
Hình minh họa. Ảnh: Internet
Văn khấn Tết Thanh minh ngoài mộ
Dưới đây là bài văn khấn Âm phần long mạch theo sách Văn khấn cổ truyền của Đại đức Thích Thanh Tâm, NXB Thời đại:
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy hoàng thiên hậu thổ, chư vị tôn thần.
Con kính lạy các ngài thần linh bản xứ cai quản trong khu vực này.
Hôm nay là ngày...
Tín chủ chúng con là: (tên người khấn).
Ngụ tại: (địa chỉ của nhà tín chủ).
Nhân Tết Thanh minh, tín chủ con thành tâm sắm lễ, quả cau lá trầu, hương hoa trà quả, thắp nén tâm hương kính dâng trước án, kính mời chư vị tôn thần lai lâm chiếu giám.
Gia đình chúng con có ngôi mộ của: (cha, ông hay cụ tam đại, tứ đại theo vai của người dưới mộ so với tín chủ), táng tại xứ này, nay muốn sửa sang xây đắp.
Vì vậy chúng con xin kính cáo các đấng thần linh, thổ công, thổ phủ, long mạch, tiền chu tước, hậu huyền vũ, tả thanh long, hữu bạch hổ và chư vị tôn thần cai quản trong khu vực này.
Chúng con kính mời các vị chư thần về đây chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, độ cho vong linh được an nhàn yên ổn, siêu thoát.
Cúi xin các vị phù hộ độ trì cho tín chủ chúng con toàn gia mạnh khỏe an bình, bốn mùa không tật ách, tám tiết hưởng thái bình.
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Văn khấn Tết Thanh minh tại nhà
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương
Con lạy gia tiên tiền tổ, họ hàng nội ngoại hai bên gia tộc họ…
Con lạy bà tổ cô ông mãnh, ông bà, cô bé Đỏ, cậu bé Đỏ tại gia
Hôm nay là ngày... tháng... năm...
Nay con giữ việc phụng thờ tên là..., tuổi…, sinh tại xã..., huyện..., tỉnh... cùng toàn gia, trước bàn thờ gia tiên cúi đầu bái lễ.
Kính mời Thổ công Táo quân đồng lai cách cảm.
Kính dâng lễ bạc: Trầu rượu, trà nước, vàng hương, hoa quả cùng phẩm vật lòng thành nhân dịp tiết Thanh minh, kính mời hương hồn nội ngoại tổ tiên, kỵ, cụ, ông bà, cha mẹ, cô dì chú bác, anh chị em chứng giám và hưởng lễ.
Con thành tâm thành kính cúi xin gia tiên tiền tổ, bà tổ cô ông mãnh, ông bà… phù hộ độ trì, đề tâm xếp nếp, vuốt ve che chở cho đại gia đình con bình an, thịnh vượng, ba tháng mùa hè chín tháng mùa đông đều mát mẻ, tốt tươi. Điều lành mang lại, điều dữ mang đi cho công việc của gia đình con đều thuận buồm xuôi gió, gặp nhiều may mắn.
Chúng con kính dâng lễ bạc tâm thành, cúi xin gia tiên chứng minh chứng giám cho lòng thành của toàn thể gia quyến.
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
*Thông tin bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, chiêm nghiệm
Tổng hợp