'3 người lính ngự lâm' sắp tới Ukraine, rồi sao?

"3 người lính ngự lâm"?

"Ba người lính ngự lâm" (Les trois mousquetaires) là cuốn đầu tiên trong bộ ba tập truyện thuộc bộ tiểu thuyết nổi tiếng của nhà văn người Pháp Alexandre Dumas Sr. Đây cũng là cuốn nổi tiếng nhất, hay nhất trong bộ ba tập truyện - nhiều lần được dựng thành phim.

Mới đây người Pháp tuyên bố rằng trong nửa đầu năm 2025 sắp tới, họ sẽ chuyển giao tối đa 3 tiêm kích đa năng Dassault Mirage 2000 cho Ukraine. Mọi thứ diễn ra giống như trong tiểu thuyết của Dumas, và ba người lính ngự lâm sẽ chiến đấu vì vinh quang của nước Pháp.

Theo một quan chức Pháp, những chiếc tiêm kích sẽ được hiện đại hóa để có thể đối phó với các mục tiêu trên không lẫn trên mặt đất - cũng như tăng cường khả năng EW (tác chiến điện tử).

Đây chính là điều tôi (Roman Skomorokhov) quan tâm. Các chuyên gia Pháp sẽ làm gì từ nay cho tới tháng 3 - thời điểm chuyển giao dự kiến? Câu hỏi thú vị tiếp theo là tại sao người Pháp lại dành nhiều thời gian đến vậy cho chỉ 3 chiếc Mirage 2000.

Được biết, những chiếc Mirage sắp được chuyển giao cho Ukraine có thể đã rất "cao tuổi". Chúng nằm trong 9 chiếc một chỗ ngồi và 3 chiếc hai chỗ ngồi (huấn luyện) thuộc biến thể Mirage 2000-5 từng được Không quân Qatar vận hành.

Những người Qatar giàu có đã mua Typhoon và Rafale và rồi quyết định bán những chiếc tiêm kích cũ - được mua từ năm 1994.

Suýt chút nữa người Indonesia đã mua được chúng với 790 triệu USD nhưng cuối cùng quốc gia Đông Nam Á đã chọn Rafale và bằng cách nào đó, những chiếc Mirage đã trở về với "tổ quốc".

Mirage 2000-5, rồi sao?

"2000-5" là một bản nâng cấp của "Mirage 2000C" vào giữa những năm 1990.

Nhìn chung chiếc tiêm kích thế hệ 4 này đã phục vụ khá tốt cho người Pháp trong vai trò tiêm kích chủ lực trong nhiều năm - cho tới năm 2006 khi quá trình thay thế Mirage bằng Rafale bắt đầu.

Mirage 2000-5 người Ukraine sắp nhận được là tiêm kích đa năng được thiết kế để vừa có thể tiến hành trinh sát, tham gia các phi vụ không chiến lẫn cường kích.

Nhưng rõ ràng là Mirage 2000-5 quá yếu khi so sánh với đối phương ở Ukraine.

Nhược điểm chính của Mirage 2000-5 là độ cao hoạt động tương đối thấp (17 km).  Độ cao này nằm trong tầm bắn của tên lửa 48N6E thuộc hệ thống phòng không S-300PMU1 của Nga (tiêu diệt mục tiêu ở khoảng cách lên tới 150 km và ở độ cao lên tới 27 km).

Và người Pháp cũng biết vấn đề này.

Những ưu điểm của Mirage bao gồm tầm bay tốt, khả năng tiếp nhiên liệu trên không, khả năng cơ động cao. Nhưng tất cả chúng dường như chỉ là thứ yếu so với bối cảnh cuộc chiến phòng không - không quân trên bầu trời Ukraine.

Mirage 2000-5 được trang bị radar RDY (Radar Doppler Đa mục tiêu) và tầm hoạt động tối đa của radar là 130 km. 

Giả định Mirage 2000-5 tham gia các trận không chiến có vẻ không thực tế cho lắm vì tên lửa không đối không MICA mà người Pháp hứa sẽ đi cùng máy bay hóa ra không phải là thứ có thể khiến phi công Nga sợ hãi.

MICA có vẻ khá tốt nhưng không còn trẻ (tên lửa được đưa vào trang bị cuối những năm 1990). Nghĩa là nếu tầm bắn hiệu quả trên lý thuyết là 50 km thì thực tế có thể chỉ là 10-20 km.

Loại tên lửa thứ hai có thể đi cùng Mirage 2000-5 là Matra Super 530. Nó thậm chí còn "già nua" hơn MICA (được đưa vào trang bị cuối những năm 1970) và có tầm bắn lên tới 40 km.

Nói chung thì có tên lửa còn hơn không.

Nhưng hẳn các bạn đọc còn chưa quên câu chuyện về Su-24 của Ukraine và tên lửa Storm Shadows của Anh.

Và có vẻ như Mirage-2000-5 khá phù hợp để mang phóng "Storm Shadows Pháp" với cái tên SCALP-EG.

Người Ukraine chỉ có 2 chiếc Su-24 được chuyển đổi để mang các tên lửa này và với việc khá rõ ràng rằng 1 chiếc đã tan tành dưới tên lửa Iskander của Nga, những chiếc Mirage 2000-5 với khả năng cường kích bằng SCALP-EG sẽ hữu ích với họ hơn nhiều là tiêm kích đánh chặn.

Vẫn còn một vấn đề?

Ở Pháp, mỗi một phi công Mirage sẽ đi cùng 10 kỹ thuật viên máy bay và nếu việc huấn luyện phi công đã được miêu tả thì chưa có bất kỳ thông tin gì về việc đào tạo các kỹ thuật viên cho Ukraine.

Và gần như chắc chắn các sân bay Ukraine và cơ sở hạ tầng đi cùng vẫn chưa sẵn sàng tiếp nhận Mirage.

Tất cả có nghĩa là người Ukraine sẽ phải nỗ lực duy trì tuổi thọ của các "người lính ngự lâm" Pháp bằng cách giảm thiểu các hoạt động ở cường độ cao.

Không có nghi ngờ gì về việc chúng sẽ hoạt động ở khoảng cách an toàn với tư cách là bệ phóng của tên lửa SCALP-EG.

Storm Shadow từng gây khó khăn cho lực lượng phòng không và EW của Nga, nhưng họ đã học cách vô hiệu hóa tên lửa Anh khá tốt. Và khó có thể nói rằng mọi chuyện với "Storm Shadow Pháp" sẽ khác.

Các bạn đọc sẽ quan tâm đến việc người Pháp sẽ bảo vệ Mirage khỏi tên lửa phòng không và EW của Nga. Nhưng chiếc máy bay Pháp sẽ khó có thể phòng thủ trước tiêm kích Nga. Xét về tiềm năng chiến đấu, Mirage 2000-5F có thể sánh vai với MiG-29SMT.

Nhưng vấn đề chính của Mirage là radar và tên lửa của nó quá yếu và Su-35S và Su-30SM2 có thể phát hiện và bắn trúng nó từ khoảng 200 km, tức là ngoài tầm nhìn của Mirage.

Có thể tạm kết luận là nếu như trong tiểu thuyết của Dumas, những người lính ngự lâm có thể cứu được nữ hoàng, đánh bại gần như tất cả bao gồm cả vị hồng y vĩ đại thì ở thực tế, điều này sẽ không xảy ra chỉ vì kẻ mạnh nhất sẽ chiến thắng.