Bệnh nhân trẻ phải chạy thận. (Ảnh: Ngọc Minh)
Nhiều bệnh nhân trẻ "sốc" khi biết thận hư hỏng
TS.BS Huỳnh Ngọc Phương Thảo, Trưởng khoa nội thận – thận nhân tạo, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, cho biết trong quá trình thăm khám, bác sĩ gặp rất nhiều bạn trẻ tới khám đã mắc bệnh thận mạn ở giai đoạn rất muộn, có chỉ định lọc máu chu kỳ.
Điển hình là trường hợp bệnh nhân 26 tuổi được chẩn đoán suy thận giai đoạn 5, khi được giải thích phải lọc máu, bệnh nhân đã rất ngạc nhiên.
Bệnh nhân nói với bác sĩ: "Tôi sức khoẻ bình thường, trước nay có vấn đề gì đâu mà bác sĩ nói bị suy thận giai đoạn cuối".
Khi nhận thông tin phải chạy thận, không ít bệnh nhân 20-30 tuổi hoặc hơn 30 tuổi rất sốc. Vì trước đó họ đều đang rất khoẻ mạnh, bác sĩ Phương Thảo nói.
Bác sĩ Thảo cho biết thận là cơ quan thải trừ các chất độc trong cơ thể ra bên ngoài. Thận là một cơ quan khá đặc biệt, có khả năng bù trừ rất tốt nên bệnh thận gần như không có triệu chứng.
Có những trường hợp đi khám sức khoẻ, xét nghiệm máu và nước tiểu xong, bác sĩ nghi ngờ chức năng thận suy giảm. Bệnh nhân được chỉ định sinh thiết, phát hiện thận đã hư 50% nhưng hoàn toàn không có triệu chứng.
Người trẻ suy hỏng thận. (Ảnh: N.M)
Bệnh lý nào ảnh hưởng tới chức năng thận?
Theo bác sĩ Thảo, có rất nhiều bệnh lý ảnh hưởng tới thận, ví dụ như tăng huyết áp, đái tháo đường, béo phì, bệnh miễn dịch. Sử dụng các loại thuốc kháng viêm, giảm đau hoặc các loại thuốc không rõ nguồn gốc kéo dài cũng có thể ảnh hưởng tới chức năng của thận.
Tăng huyết áp làm ảnh hưởng tới lượng máu tới thận, huyết áp tăng cao sẽ sinh ra một số loại hormone làm tăng áp lực của cầu thận và làm cho chức năng thận suy giảm. Thận sẽ thải loại protein trong nước tiểu nhiều hơn.
Bệnh lý tim mạch có tác động qua lại với thận Các bệnh lý liên quan tới tim mạch khiến cho thận thải loại nhiều protein hơn. Và ngược lại, khi giảm chức năng thận thì nguy cơ tim mạch có thể tăng lên gấp 3-4 lần người bình thường.
"Hiện nay, bệnh đái tháo đường ngày càng gia tăng trong dân số do chế độ ăn nhiều chất bột đường, các chất béo, lối sống tĩnh tại. Đường huyết tăng liên tục sẽ sản sinh ra các chất oxy hoá thay đổi cấu trúc của thận, tăng mức lọc của cầu thận, gây tiểu protein, albumin. Bệnh nhân sẽ bị sưng phù, giảm chức năng thận và suy thận giai đoạn cuối.
Hiện nay, có khoảng 50% các trường hợp bị suy thận giai đoạn cuối trên thế giới là do liên quan tới đái tháo đường", bác sĩ Thảo nói.
Ngoài ra, bác sĩ Thảo khuyến cáo việc uống thuốc vô tội vạ rất dễ ảnh hưởng tới thận.
Đối với những trường hợp bệnh nhân mắc bệnh mạn tính phải dùng thuốc suốt đời, việc uống thuốc tuân thủ theo đúng chỉ định của bác sĩ sẽ giúp thận có một sức khoẻ tốt hơn.
Ai nên tầm soát bệnh thận?
Theo bác sĩ Thảo, thận là bệnh lý không có triệu chứng do vậy không nên chờ đợi triệu chứng mới đi khám. Nên đi khám thận định kỳ để phát hiện ra bệnh sớm.
Khi xuất hiện các triệu chứng như ăn uống kém, nôn mửa, làm việc mệt nhiều, sưng phù, buồn ngủ… thì bệnh thường bệnh đã ở giai đoạn muộn, điều trị khó khăn hơn rất nhiều.
Để phát hiện bệnh thận sớm, hiện nay chúng ta dựa vào 2 yếu tố: mức lọc cầu thận và tiểu albumin. Cả hai xét nghiệm này thường rẻ và được bảo hiểm thanh toán (nếu được bác sĩ chỉ định).
TS.BS Huỳnh Ngọc Phương Thảo
Đối với những người có yếu tố nguy cơ như mắc đái tháo đường, tăng huyết áp, rối loạn chuyển hoá… nên tầm soát bệnh thận định kỳ. Theo khuyến cáo của Bộ Y tế, nếu bệnh nhân có yếu tố nguy cơ suy thận độ 1 thì 6 tháng đến 1 năm nên kiểm tra chức năng thận 1 lần. Ở mức độ và giai đoạn bệnh nặng hơn, bác sĩ sẽ chỉ định 1 tháng – 3 tháng/lần.
Để các bạn trẻ không phải đối mặt với suy thận sớm, bác sĩ Thảo khuyên với những trường hợp bạn trẻ tăng huyết áp cần phải tầm soát bệnh lý thận. Bệnh thận mạn là một trong những nguyên nhân gây ra tăng huyết áp ở người trẻ.
"Tôi đã gặp bệnh nhân trẻ tăng huyết áp, bác sĩ tại địa phương cho thuốc hạ áp mà không tầm soát bệnh thận. Khoảng 5 đến 10 năm sau, bệnh nhân tới khoa khi đã suy thận giai đoạn muộn. Tôi muốn nhắn nhủ các bạn trẻ nếu có tăng huyết áp cần phải tầm soát bệnh thận. Với người mắc các bệnh mạn tính, cần phải tuân thủ uống thuốc để bảo vệ thận", bác sĩ Thảo nói.
Cách bảo vệ thận
Bác sĩ Thảo cũng đưa ra 8 nguyên tắc "vàng" để bảo vệ thận:
- Tập thể dục thường xuyên, 5 lần mỗi tuần, mỗi lần 30 phút. Tập luyện phải ra mồ hôi.
- Ăn uống lành mạnh: Chế độ ăn giảm chất đạm, ăn nhiều rau trái cây.
- Kiểm tra thường xuyên và kiểm soát tốt huyết áp.
- Kiểm tra thường xuyên và kiểm soát tốt đường huyết.
- Uống đủ nước, ít nhất 8 ly nước mỗi ngày.
- Không hút thuốc lá.
- Không tự ý sử dụng các loại thuốc chống viêm giảm đau.
- Kiểm tra tầm soát thường xuyên với người có yếu tố nguy cơ cao như: Tăng huyết áp, đái tháo đường, béo phì, tiền căn gia đình có bệnh thận mạn.
