British Liver Trust, một quỹ từ thiện y tế hàng đầu của Anh, vừa đưa ra lời cảnh báo và kêu gọi mọi người hành động để giảm nguy cơ ung thư từ đồ uống có cồn và thực phẩm không lành mạnh sau khi số ca tử vong do ung thư gan tại Anh tăng 40% trong vòng 1 thập kỷ.
Theo đó, cơ quan này cho hay ung thư gan hiện đang là nguyên nhân gây tử vong do ung thư có tốc độ gia tăng nhanh nhất tại Anh. So với thời kỳ đầu những năm 1970, tỷ lệ tử vong do ung thư gan đã tăng gấp 3 lần.
Pamela Healy, giám đốc điều hành của British Liver Trust, cho biết: “Nguyên nhân chính dẫn tới sự gia tăng số ca mắc và tử vong do ung thư gan là việc tiêu thụ đồ uống có cồn và béo phì”.
Việc tiêu thụ quá mức đồ uống có cồn và béo phì cũng đang là 2 vấn nạn tại Việt Nam. Theo thông tin từ hội nghị tập huấn cung cấp thông tin về tác hại của thuốc lá, rượu bia đồ uống có đường được tổ chức vào tháng 7/2022, Việt Nam xếp thứ 2 trong các nước khu vực Đông Nam Á, xếp thứ 3 châu Á về mức tiêu thụ bình quân rượu bia/người. Tình trạng uống quá độ đến mức nguy hại cũng đang rất phổ biến ở người Việt trưởng thành.
Còn theo thông tin từ hội nghị tập huấn triển khai Hướng dẫn chẩn đoán, điều trị bệnh béo phì do Cục Quản lý Khám chữa bệnh, Bộ Y tế tổ chức vào tháng 11/2022, tại Việt Nam, tỷ lệ béo phì gia tăng nhanh từ 2,6% vào năm 2010 lên đến 3,6% vào năm 2014, tương đương với tốc độ tăng là 38%.
Đồ uống có cồn và ung thư gan
Lạm dụng đồ uống có cồn làm tăng nguy cơ ung thư gan (Ảnh minh họa)
Gan là một trong những cơ quan quan trọng nhất của cơ thể. Gan thực hiện nhiều chức năng bao gồm loại bỏ độc tố khỏi máu và điều chỉnh mức độ hóa chất trong cơ thể. Gan còn bài tiết dịch mật giúp tiêu hóa chất béo, tạo ra các yếu tố đông máu và lưu trữ đường mà cơ thể sử dụng để tạo ra năng lượng.
Phần lớn cồn được chuyển hóa tại gan. Chính vì thế, việc tiêu thụ quá nhiều rượu bia, đồ uống có cồn sẽ khiến cho nguy cơ ung thư gan tăng cao.
Khi vào cơ thể, rượu có thể được chuyển hóa thành acetaldehyde, một hóa chất có thể phá hủy DNA bên trong tế bào và đã được chứng minh có thể gây ung thư ở động vật thí nghiệm.
Uống rượu cũng có thể dẫn đến stress oxy hóa trong tế bào. Quá trình này có thể dẫn tới tổn thương bên trong các tế bào và làm tăng nguy cơ ung thư.
Theo thông tin từ Viện Ung thư Rutgers (Mỹ), lạm dụng rượu có thể gây ra xơ gan - một loại tổn thương không hồi phục. Đây cũng là yếu tố nguy cơ lớn nhất dẫn đến sự phát triển của ung thư biểu mô tế bào gan (loại ung thư gan phổ biến nhất).
Theo thống kê của Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, rượu là nguyên nhân dẫn tới 6% số ca ung thư và 4% số ca tử vong do ung thư tại quốc gia này. Các bệnh ung thư có liên quan tới việc sử dụng rượu đó là ung thư họng, ung thư thanh quản, ung thư thực quản, ung thư gan, ung thư đại trực tràng, ung thư vú, ung thư dạ dày và nhiều loại ung thư khác.
Béo phì và ung thư gan
Béo phì làm tăng nguy cơ ung thư gan (Ảnh: AAMCNews)
Một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Nghiên cứu Ung thư cho thấy chỉ số khối cơ thể (BMI) và vòng eo càng lớn thì nguy cơ ung thư gan càng cao.
Trong nghiên cứu này, các nhà khoa học đã xem xét dữ liệu từ 1,57 triệu người trưởng thành tham gia vào 14 nghiên cứu khác nhau ở Hoa Kỳ. Trong số đó, có 2.162 người đã được chẩn đoán mắc ung thư gan. Đặc biệt, so với những người có chỉ số BMI bình thường, những người bị thừa cân có nguy cơ ung thư gan cao hơn 21% và những người béo phì có nguy cơ cao hơn 87%. BMI càng lớn thì nguy cơ ung thư gan càng cao.
Chỉ số BMI được tính bằng cân nặng (kg) chia cho bình phương chiều cao (m). Theo khuyến nghị của các chuyên gia, chỉ số BMI nằm trong khoảng từ 18,5-24,9 được coi là bình thường; từ 25-29,9 được coi là thừa cân và từ 30 trở lên là béo phì. Ở những người thừa cân, béo phì, gan thường có tình trạng tích mỡ. Các chuyên gia cho rằng mô mỡ trong gan tạo ra chứng viêm, từ đó có thể dẫn tới những thay đổi trong mô gan bao gồm cả xơ hóa. Theo thời gian, những thay đổi này có thể dẫn tới ung thư gan.
TS Peter Campbell, giám đốc chiến lược Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Hệ tiêu hóa của Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, cho biết: “Ung thư gan nằm trong danh sách các bệnh ung thư có liên quan tới béo phì. Do đó, để giảm nguy cơ mắc ung thư gan, ngoài việc giảm tiêu thụ rượu bia, đồ uống có cồn; kiểm soát các yếu tố gây viêm gan, việc duy trì trọng lượng cơ thể ở mức khỏe mạnh, có chế độ ăn khoa học và duy trì hoạt động thể chất là rất quan trọng”.
