Một trong những nguyên nhân khiến tỷ lệ mắc ung thư gan tại Việt Nam ở mức cao là do nước ta nằm trong vùng dịch tễ của viêm gan virus. Người nhiễm viêm gan virus nếu không được điều trị sẽ dễ diễn biến thành ung thư gan.
Ngoài ra, một số yếu tố khác có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh như: giới tính (thường gặp ở nam giới nhiều hơn nữ giới), mắc bệnh gan mãn tính (xơ gan), gan nhiễm mỡ, béo phì, nhiễm độc tố aflatoxin do nấm mốc…. Ung thư gan có thể liên quan đến các yếu tố môi trường, chế độ ăn uống lạm dụng rượu bia, thuốc lá....
Theo PGS.TS Phạm Cẩm Phương, Giám đốc Trung tâm Ung bướu và Y học hạt nhân (Bệnh viện Bạch Mai), ung thư gan có thể được phát hiện sớm nếu tầm soát ở nhóm người có yếu tố nguy cơ cao. Bệnh viện Bạch Mai và Bệnh viện Đại học Y Hà Nội đã tiến hành nghiên cứu trong vòng hai năm với những bệnh nhân có yếu tố nguy cơ cao. Đó là những bệnh nhân nam giới trên 40 tuổi có tình trạng viêm gan B, C; tình trạng xơ gan do virus viêm gan, rượu và các nguyên nhân khác.
Nghiên cứu đã phát hiện ra 23,8% số bệnh nhân mắc ung thư gan dựa vào chẩn đoán của Bộ Y tế (136 trường hợp/572 trường hợp). Trong đó, 7% số bệnh nhân được phát hiện ở giai đoạn sớm.
Đau hạ sườn có thể cảnh báo ung thư gan (ảnh ST).
Các ca bệnh mắc ung thư gan
Một trong những trường hợp điển hình là bệnh nhân nam 72 tuổi (Nghệ An) tới Bệnh viện Bạch Mai do vàng da, chán ăn. Bệnh nhân cho biết có tiền sử viêm gan B nhiều năm nhưng không điều trị. Kết quả xét nghiệm bệnh nhân có tình trạng virus đang hoạt động. Siêu âm ổ bụng không có hình ảnh khối u gan. Tuy nhiên, xét nghiệm cho thấy chất chỉ điểm khối u trong máu AFP, PIVKA-II tăng cao.
Sau đó, bệnh nhân được chỉ định sâu hơn, đánh giá tổn thương của gan. Kết quả chụp cộng hưởng từ cho thấy khối u kích thước rất nhỏ, chỉ 2 cm. Bệnh nhân được chẩn đoán mắc ung thư biểu mô tế bào gan.
Theo PGS.BS Cẩm Phương, với khối u kích thước nhỏ như bệnh nhân trên có thể phẫu thuật cắt bỏ khối u gan và bệnh nhân có thể khỏi bệnh hoàn toàn.
Một trường hợp khác là bệnh nhân nam 42 tuổi vào viện trong tình trạng chán ăn, đau tức hạ sườn phải. Bệnh nhân được chẩn đoán viêm gan B. Theo kết quả chụp chiếu, bệnh nhân có khối u gan dưới 5 cm. Bệnh nhân sẽ được phẫu thuật cắt bỏ khối u và có tiên lượng khỏi hoàn toàn.
Bác sĩ Phương cho biết những người có yếu tố nguy cơ cao cần phải tầm soát thường xuyên bằng các biện pháp siêu âm ổ bụng, xét nghiệm chất chỉ định khối u để phát hiện sớm ung thư.
Dấu hiệu ung thư gan
Ở giai đoạn đầu của bệnh, các triệu chứng thường mơ hồ nên dễ lầm lẫn với các bệnh lý tiêu hoá khác. Tuy nhiên, bác sĩ Phương cho biết một số bệnh nhân có thể có các triệu chứng không đặc hiệu như:
- Đau hạ sườn phải, đau tăng dần;
- Chán ăn.
Bệnh ung thư gan ở giai đoạn muộn có một số triệu chứng như vàng da, vàng mắt, gầy sút cân, bụng chướng, có tổn thương di căn: hạch cổ, dịch ổ dụng, phù ổ bụng, khó thở, đau tức ngực…
Điều trị ung thư gan hiện nay được thực hiện đa mô thức kết hợp nhiều phương pháp. Tuy nhiên, với bệnh ung thư gan, ngoài điều trị tình trạng viêm gan B, C còn kết hợp phục hồi chức năng gan cho bệnh nhân.
Phòng ngừa ung thư gan
Cách tốt nhất để phòng ngừa, phát hiện ung thư gan:
- Cần khám sức khỏe định kỳ siêu âm gan 6 tháng/lần, đặc biệt là những bệnh nhân có yếu tố nguy cơ cao như xơ gan, viêm gan mạn tính do rượu, viêm gan virus B, C,…
- Tiêm đầy đủ vắc xin phòng viêm gan B.
- Tránh tiếp xúc với các hóa chất độc hại dễ làm tổn thương gan.
Khi nghi ngờ mắc ung thư gan, bác sĩ sẽ chỉ định xét nghiệm máu, chụp cắt lớp, sinh thiết gan… để đưa ra kết luận chính xác
