Cặp anh em sinh đôi Trung Anh – Việt Anh (SN 1992, nhóm 1977 Vlog) đã thốt lên như vậy khi nói về những khó khăn, vất vả đến "buốt não" của nghề làm Youtuber, và lời đồn các thành viên trong nhóm có thể kiếm tiền tỷ mỗi năm.
Bây giờ, chuyện làm công việc mình yêu thích, kiếm được tiền và sống tự do thoải mái là điều mà rất nhiều người trẻ quan tâm. Đối với Trung Anh, Việt Anh, các bạn đã kiếm những đồng tiền đầu tiên với nghề mình thích như thế nào?
Trung Anh: Khi mới bắt đầu làm Vlog, chúng mình đơn thuần chỉ nghĩ, sẽ làm clip vui vui để up lên trên mạng cho mọi người cùng giải trí, chứ chẳng hề có kiến thức hay suy nghĩ gì về việc kiếm tiền. Tụi mình còn không có kênh riêng trên Youtube. Khi up clip lên Fanpage thì những đồng nghiệp cũ mới inbox hỏi: "Sao phí thế, sao không làm kênh Youtube để up lên kiếm tiền?". Nhờ sự gợi ý đó, kênh 1977 Vlog mới ra đời.
Sau khoảng hơn 1 tháng xuất hiện, kênh Youtube của nhóm được bật nút kiếm tiền, lúc đó, bọn mình đã làm đến clip thứ 3 là "Vợ chồng A Phủ". Hiện nay, nhóm mới chỉ có 7 clip Vlog, nên số tiền kiếm được cũng không nhiều!
Nhưng sao nhiều người lại đồn đoán, 1977 Vlog kiếm tiền "khủng" lắm?
Việt Anh: Bình thường thôi, nếu so sánh với nhiều kênh khác như Tam Mao hay bà Tân Vlog… thì bọn mình "thường" lắm (cười).
Đầu tiên là chúng mình ra clip rất ít, khoảng một clip/ tháng! Đây là điều bọn mình đặt ra ngay từ đầu, vì chúng mình ước mơ, 1977 Vlog sẽ trở thành kênh giải trí duy nhất không có clip thừa thãi, chỉ có clip chất, hay, vui nhộn. Biết là ra ít clip như vậy sẽ không có nhiều doanh thu, nhưng chúng mình chấp nhận.
Nói chung là bọn mình có thu nhập nhưng không đến mức đổi đời nhờ làm Vlog. Từ đổi đời chỉ đúng theo nghĩa là chúng mình đã làm được công việc mình thích, kiếm được tiền từ công việc ấy, mà điều này, mình nghĩ đã là mong muốn của tất cả mọi người trên thế giới!
Trung Anh: Mình nghĩ, cuộc sống thì có người thu nhập cao, người thu nhập thấp nhưng điều quan trọng nhất là liệu chúng ta có chấp nhận với mức thu nhập đó hay không? Đối với bọn mình thì tụi mình chấp nhận mức đang có và cho rằng như vậy là cao rồi!
Vậy mà một số trang báo nước ngoài lại ước tính, các bạn có thể kiếm được tới 7,7 tỷ năm nhờ lượt view "khủng" trên Youtube?
Trung Anh: Điều đó hoàn toàn không chính xác vì họ cứ cho rằng, bao nhiêu view thì có bấy nhiêu tiền, áp dụng công thức nhân tiền ở nước ngoài. Thực tế, mức tiền trả theo view của Youtube dành cho Việt Nam thấp hơn hẳn ở các nước phát triển. Nếu cứ tính như các trang này thì những kênh Youtube lớn ở Việt Nam có thể kiếm được hàng trăm tỷ/ năm. Nhưng đâu có ai làm Youtuber mà giàu đến thế!
Trên kênh của bọn mình, bắt đầu từ 1.000 view được tính 0,2 USD, 1 triệu view mới được 200 USD. Đây là mức thù lao chung trả cho các clip ngắn khoảng 5 phút. Nếu clip dài 10, 20, thậm chí 30 phút thì số tiền kiếm được sẽ nhiều hơn do Youtube có thể đặt vào đó nhiều quảng cáo. Đó là lý do vì sao những kênh làm clip dài, dù số view có thể thấp hơn bọn mình, mỗi clip của họ chỉ khoảng 400-500 nghìn view thì thu nhập của họ cũng tốt hơn bọn mình rất nhiều.
Hơn nữa, nếu người ta có thể làm 3 clip/ tuần thì một tháng, họ sẽ có 9-10 video, trong khi bọn mình cả tháng mới có một video. Hơn nữa, thu nhập còn phải chia ra cho các anh em. Quan trọng là bọn mình không nhận nhiều quảng cáo. Có tháng thì được nhiều có tháng được ít, có tháng còn chả có quảng cáo gì!
Có nghĩa là làm Youtuber cũng không giàu như lời đồn nhỉ?
Trung Anh: Ừ, bọn mình kiếm tiền chỉ đủ để duy trì đam mê, coi như được đi làm nhận lương.
Việt Anh: Nếu không làm quảng cáo mà chỉ làm Vlog thuần túy thì thu nhập hàng tháng chắc chỉ khoảng vài chục triệu đồng. Một số trang thường thống kê thu nhập của bọn mình cao ngất ngưởng là vì ngoài tính theo mức chi trả của Youtube ở nước ngoài, họ còn ước lượng số view cao nhất mà chúng mình có khả năng đạt được.
Cho dù thu nhập không cao như thiên hạ đồn đoán, nhưng dù sao làm Youtuber vẫn là nghề lãi lớn đúng không, vì nghe nói số vốn các bạn bỏ ra làm video vỏn vẹn có 200.000 đồng?
Trung Anh: Đúng là như vậy. Số tiền bọn mình đầu tư vào clip rất nhỏ nhưng hiệu quả mang lại rất lớn. Ví dụ, để lên tới 1 triệu subscribers, khi tính lại bọn mình chỉ tiêu tốn hết 1 triệu đồng. Bình thường, nếu muốn mua một kênh Youtube có 1 triệu subscribers như vậy mà ra giá 1 triệu đồng, chắc chắn người ta sẽ nghĩ mình đang nói chuyện viễn tưởng.
Nhưng nếu nói đây là công việc nhàn lương cao thì không đúng vì làm Youtuber cũng khá vất vả.
Cụ thể là vất vả như thế nào?
Trung Anh: Mỗi clip bọn mình mất khoảng 4-5 ngày nghĩ kịch bản. Việc luôn luôn đổi mới sáng tạo để clip nào đưa lên cũng gây cười cho khán giả thực sự rất khó. Trong mỗi tập video, bọn mình lại phải tìm cách thay đổi đến nỗi bù đầu rối tai.
Việt Anh: Trong thời gian làm từ clip số một đến số bốn, trong đầu mình lúc nào cũng suy nghĩ, lúc nào cũng bị căng thẳng, nghĩ từ sáng tới đêm luôn. Hồi đó mình luôn lo sợ clip sau không hay như clip trước nữa, khiến khán giả cảm thấy nhàm chán. Nhưng sau đó mình nhận ra, theo đuổi đam mê là để cho mình hạnh phúc, nếu cứ tự gây áp lực như thế thì làm việc vì đam mê cũng đâu còn hạnh phúc nữa! Bây giờ tụi mình nghĩ đến đâu làm đến đấy, chẳng còn căng thẳng hay áp lực nữa.
Việt Anh vừa nói đến chuyện quảng cáo nên mình rất tò mò, các bạn tận dụng cách kiếm tiền này như thế nào?
Việt Anh: Có hai loại quảng cáo. Một là quảng cáo mặc định của Youtube khi các kênh được bật nút kiếm tiền. Đối với clip dài khoảng 5 phút thì thuật toán của Youtube chỉ cài hai quảng cáo ở đầu và cuối video.
Loại quảng cáo thứ hai là bọn mình tự nhận khách ở bên ngoài thì cũng có hai kiểu. Thứ nhất là chèn thẳng video quảng cáo vào giữa Vlog, thứ hai là lồng ghép nội dung quảng cáo vào lời thoại, nội dung Vlog. Nhưng cả hai cách này, tụi mình đều chưa từng làm!
Trung Anh: Thi thoảng có nhãn hàng muốn đặt quảng cáo thì bọn mình chỉ nhận đặt ở đầu và cuối video. Hiện tại mới chỉ có 2 nhãn hàng book quảng cáo như vậy vì có lẽ, các nhãn hàng đều muốn đặt quảng cáo vào giữa video để đảm bảo tính hiệu quả.
Thế vì sao các bạn không lồng quảng cáo vào nội dung Vlog theo ý khách hàng, mình thấy nhiều MV ca nhạc rất thành công với cách đó?
Trung Anh: Hầu hết các nhãn không đơn giản muốn bọn mình cầm một chiếc điện thoại, mặc một cái áo để quảng cáo. Họ đánh giá bọn mình có những câu nói hài hước tạo trend, nên rất muốn lồng ghép thương hiệu của họ vào các câu nói, mong nó sẽ viral, từ đó, khán giả sẽ nhớ đến thương hiệu một cách tự nhiên. Nhưng điều đó thì bọn mình chưa nhận làm vì bọn mình không muốn cố gắng phải nói về sản phẩm trong video, khiến chúng mình bị trói buộc tư duy khi xây dựng kịch bản.
Bạn thấy clip Vlog không có quảng cáo như thế xem có sướng không, làm như thế có sướng không? Mình cũng thích clip không quảng cáo vì khi đứa con mình sinh ra, mình chỉ muốn là con của mình chứ không phải con của anh hàng xóm.
Việt Anh: Hiện tại, chúng mình vẫn nghĩ, quan trọng nhất là làm sao có clip hay, phục vụ khán giả. Tất nhiên, nếu nghĩ ra cái gì đó hay, quảng cáo mà phù hợp theo mạch truyện đang viết và không bị cứng thì bọn mình vẫn sẽ làm.
Giống như trước kia, trong clip Cậu Vàng, tụi mình có câu nói rất viral là: "Hai thằng chúng mày tàng hình đi để bà còn lên 1900". Hoặc ở clip Chị Dậu, lính lệ có câu đe dọa chị Dậu là: "Tao sẽ đèo cả nhà mày ra KFC" có hàm ý châm chọc sâu cay. Đó là những câu nói rất hay, cũng gắn với thương hiệu nhưng lại làm cho câu chuyện cực kỳ vui nhộn, hài hước. Đáng tiếc đó lại không phải là quảng cáo vì hồi đó bọn mình mới ra clip, chưa có tên tuổi gì nên cũng chẳng nghĩ, nói như vậy, thì sẽ giúp quảng cáo cho thương hiệu nào đó.
Một số nhãn hàng thực sự muốn chúng mình làm quảng cáo thì bọn mình sẽ làm riêng clip ngắn, khoảng dưới 1 phút, để nói về nhãn hàng. Tuy nhiên, đến giờ, chúng mình mới sản xuất khoảng 3 clip ngắn như vậy.
Làm clip để nói riêng về một thương hiệu như vậy có khó không? Nếu so sánh với làm Vlog thuần túy thì thế nào?
Trung Anh: Tiêu chí mà chúng mình đặt ra là, khi đã nhận tiền của người khác thì phải làm cho cẩn thận. Tụi mình cũng không muốn up một clip lên mà mọi người xem thấy nó vớ vẩn quá. Dù quảng cáo hay không quảng cáo, chúng mình cũng phải cố gắng làm cho thật hay, hay nhất có thể.
Khách hàng thì luôn có nhiều yêu cầu. Họ muốn clip quảng cáo vừa phải nói toàn những thứ về quảng cáo nhưng vẫn phải hài hước, hay ho. Mà nếu muốn tất cả những thứ đó hài hòa với nhau thì thực sự rất khó. Bọn mình phải nghĩ kịch bản đến buốt não, nghĩ đến 1-2h sáng là bình thường. Trung bình, làm được clip như vậy, bọn mình mất khoảng 3-4 ngày làm việc liên tục, căng thẳng.
Thế ở phía hậu trường những clip được bạn nói là "buốt não" như vậy có gì đáng nhớ không?
Trung Anh: Kỉ niệm đáng nhớ nhất với chúng mình là những người duyệt nội dung và người làm nội dung thường có khiếu hài hước và quy định về video khác nhau. Thông thường, hai bên sẽ phải sửa rất nhiều để đến khi ra clip, cả hai bên đều cảm thấy rất ưng ý.
Việt Anh: Khi một bên có yêu cầu quảng cáo quá lên thì bọn mình sẽ không nhận. Nếu phải làm những clip quảng cáo kiểu như quảng cáo trên tivi, xem một phát biết ngay là quảng cáo và người xem sẽ gạt đi thì chúng mình không muốn làm. Mình luôn muốn clip dù là quảng cáo vẫn phải có sự pha trộn nào đó giữa sự giải trí và quảng cáo, có ích cho người xem.
Nỗ lực nhiều như vậy, các bạn có buồn không khi nhìn sang bên, thấy nhiều Vlogger Việt Nam có thể dễ dàng kiếm được nhiều tiền hơn?
Việt Anh: Thực ra, tiền với ai cũng đều rất quan trọng nhưng bọn mình chỉ có nhu cầu cuộc sống rất vừa đủ. Đương nhiên kiếm tiền nhiều, mua được nhà, mua xe, phụ giúp bố mẹ, anh chị… sẽ rất vui. Nhưng bọn mình vẫn còn rất trẻ, nên cứ chậm rãi, từ từ, bây giờ chưa kiếm được nhiều thì sau này sẽ cố gắng kiếm được nhiều.
Chưa kiếm được nhiều, chúng mình chỉ tiêu thế thôi, bởi mình nghĩ, người ta không được phép quên mất ngày xưa mình là ai. Ngày xưa mình cũng chỉ ăn cái bánh mì thôi đã no thì bây giờ, cùng lắm là thưởng cho mình bát phở, chứ không thể nào mà đang từ ăn bánh mì, phải cố gắng bằng mọi cách, chuyển sang ăn hải sản, ăn tổ yến.
Trung Anh: Những người khác họ kiếm được nhiều tiền thì đôi lúc bọn mình cũng ngồi nghĩ, ồ, sao mấy ông này giỏi thế, mấy ông này sướng thế, giá mà mình cũng kiếm được nhiều tiền như thế nhỉ? Nhiều khi bọn mình cũng ước giá như mình có thể làm ra nhiều video như mọi người, cũng kiếm được nhiều tiền như họ. Nhưng khi đã chọn con đường này rồi thì mình cũng rất vui và hài lòng với nó.
Vậy các bạn nghĩ sao về những kênh như bà Tân Vlog thường có nhiều quảng cáo?
Trung Anh: Mình nghĩ quảng cáo là thế mạnh của bà Tân. Mỗi một nhà sản xuất đều có giá trị riêng. Với bà Tân, mình nghĩ giá trị bà tạo ra là niềm vui cho những người thích bà Tân. Ở bà có sự duyên dáng khi nói chuyện và có thể, nhiều người thích điều đó.
Các clip của bà Tân thường làm đồ ăn nên việc lồng ghép quảng cáo rất dễ, ví dụ đặt đồ quảng cáo bên cạnh hoặc giới thiệu hôm nay sẽ nấu ăn với gia vị gì, thương hiệu nào… Đó là một cách quảng cáo khá tự nhiên, hợp lý. Kênh của bà vừa có nhiều người xem, vừa có nhiều clip, clip lại dài, vừa có nhiều quảng cáo… chứ 1977 đã là gì đâu!
Sau 8 tháng thành lập thì các bạn đã làm việc với bao nhiêu nhãn hàng rồi?
Việt Anh: Trùng hợp là bên mình đã làm việc với 8 nhãn: Torano, Layla, Converst, VinFast, Viettel, Shopee, CGV, Omo.
Thế mà nhiều bài báo viết rằng, các bạn nghiệp dư đến nỗi, khi nổi tiếng sau một đêm, quá nhiều nhãn hàng muốn hợp tác đến mức các bạn không biết phải làm gì?
Việt Anh: Đúng là như vậy. Vì bọn mình chẳng biết gì về truyền thông, marketing nên khi khách hàng dùng những thuật ngữ chuyên ngành thì chúng mình chẳng hiểu gì. Chúng mình phải lên mạng dịch nghĩa hoặc chạy đi hỏi hết người nọ đến người kia.
Bây giờ thì mọi thứ đã ổn hơn. Nhiều khi mình vẫn không hiểu thuật ngữ của khách hàng nhưng cũng biết được đại ý họ muốn gì. Tuy nhiên, vì có nhiều lời mời không phù hợp nên chúng mình chưa thể hợp tác.
Nghe các bạn nói thì mình cảm nhận, cả hai đều rất coi trọng chất lượng video và đặt yếu tố này lên hàng đầu. Nhưng muốn nổi tiếng lâu dài và kiếm được nhiều tiền, sống tốt hơn với nghề mình thích thì chắc hẳn vẫn cần sự chuyên nghiệp, có sự định hướng truyền thông bài bản hơn đúng không?
Việt Anh: Bọn mình không giỏi quảng cáo, cũng không quen biết ai về truyền thông quảng cáo cả. Cho nên khi sản phẩm ra thì tự chất lượng của nó quảng cáo cho chính nó. Sau những lần clip tự viral như thế, chúng mình tin, làm Youtuber, muốn thành công thì điều cần đầu tư nhất chính là chất xám, chất xám ấy thể hiện trong nội dung và trong cách thể hiện nội dung đó như thế nào.
Khát vọng lớn nhất của chúng mình là theo đuổi đam mê đến cùng. Sau này, bọn mình sẽ phải học hỏi thêm rất nhiều, để làm những bộ phim ngắn, phim dài tập, và biết đâu đấy, làm phim chiếu rạp nữa! Đó là mục tiêu mà mình nghĩ có lẽ ai đi con đường này cũng muốn đạt tới. Nhưng đó là con đường khá xa và bọn mình sẵn sàng đánh đổi, nếu có thể làm phim chiếu rạp thì 30 năm nữa cũng xứng đáng!
Trung Anh: Thời gian tới, bọn mình sẽ cố gắng phát triển thêm các series khác không phải văn học, để không bị nhàm chán theo kiểu một màu, để mọi người nhìn vào sẽ thấy 1977 là những người chuyên làm phim thời xưa nhưng lại nói rất hay về các vấn đề "nóng" của giới trẻ ngày nay.
Thế các bạn có nghĩ đến việc đầu quân cho một công ty nào đó hay xây dựng riêng một công ty để hoạt động chuyên nghiệp hơn?
Trung Anh: Chúng mình cũng đã tính đến chuyện mở rộng thêm êkip, mời thêm người cùng về sáng tác kịch bản, người diễn, người quay phim, dựng bối cảnh, hậu kỳ… Như vậy, công việc của tụi mình cũng được giảm tải chứ hiện nay, bọn mình phải tự làm từ A tới Z. Mà nếu chỉ có 2 bọn mình thì không thể làm lớn được, vì chỉ làm Vlog thôi đã chiếm hết thời gian.
Việt Anh: Còn chuyện đầu quân thì chúng mình không thích. Nhiều người thường nghĩ, cứ phải có công việc, một vị trí, có một công ty đứng sau thì mới ổn nhưng chúng mình không nghĩ thế. Chúng mình thích tự do, có thể chúng mình vẫn chỉ là những anh Youtuber làm việc ở nhà thì bọn mình vẫn vui với vị trí đó, chứ không nhất định phải là nghệ sĩ, doanh nhân… Tóm lại là chúng mình hài lòng với những gì mình đã có, vui vẻ, thoải mái và dần dần phát triển lên theo hướng chậm mà chắc.
Trong lúc trò chuyện, các bạn có nói đến việc Youtuber nước ngoài có thể kiếm được nhiều tiền hơn so với Việt Nam. Các bạn nghĩ sao về điều đó?
Trung Anh: Có lẽ là Youtube phân theo khu vực và trả theo quảng cáo thì đó là điều mà chúng mình phải chấp nhận. Nhưng đương nhiên, tất cả Youtuber Việt Nam đều thấy buồn vì điều này và muốn thay đổi vị thế đó. Mình cũng rất mong, một ngày nào đó Việt Nam sẽ trở thành cường quốc, cuộc sống của người dân nước mình phát triển thì tất cả mọi người đều sẽ thắng trên sân chơi win-win.
Là một người làm Vlog, chúng mình rất mong lan tỏa những điều tốt đẹp đến cộng đồng, đóng góp vào sự phát triển chung, để những clip chúng mình đăng tải nó không chỉ mang tính giải trí mà còn có giá trị giáo dục nữa.
Nói thì sáo rỗng nhưng giống như ở phim "Ba chàng ngốc", mọi người đều chia sẻ câu nói: "Theo đuổi đam mê, thành công sẽ theo đuổi bạn". Mình tin là khi chúng mình làm tốt thì những thứ như tiền tài, sự nổi tiếng dần dần sẽ đến!
Xin cảm ơn các bạn vì cuộc trò chuyện thú vị này!