Một phần tư thế kỷ trước, ngày 7/6/1994, một hợp đồng lịch sử đã được ký kết giữa Nga và Malaysia - cung cấp 18 máy bay chiến đấu MiG-29N.
Giá trị hợp đồng khi đó lên tới 550 triệu USD, một khoản tiền lớn đối với nước Nga đang khủng hoảng thời kỳ hậu Xô Viết và Công ty MAPO (nay là RSK MiG).
Tiền tươi không mấy, nhưng cái ấy mới hay!
Dẫu vậy, thực tế số "tiền tươi" được chuyển cho Nga là không quá lớn. Bởi để đạt được thỏa thuận này, Moscow đã chấp nhận việc "đổi dầu cọ, sầu riêng lấy vũ khí".
Theo một số nguồn tin không chính thức, Kuala Lumpur chỉ phải trả khoảng 200 triệu USD tiền mặt.
Phần còn lại, 100 triệu USD phía Nga chấp nhận nhận dầu cọ, 200 triệu USD khác được đổi bằng nhiều cam kết.
Nhìn chung, giá trị về mặt thương mại thuần túy của thương vụ là không quá lớn, nhưng nó lại mang lại một điều đặc biệt với nền công nghiệp quốc phòng Nga thời hậu Xô Viết.
Sư kiện ngày 7/6/1994 chính thức đưa nước Nga tham gia vào thị trường vũ khí thế giới với tư cách "ông lớn".
Nền công nghiệp quốc phòng Nga tưởng như đã bị chôn vùi cùng Liên Xô "tỏa sáng" mãnh liệt, hứa hẹn tạo ra thị trường vũ khí sôi động.
Đại diện Nga - Malaysia tại buổi lễ ký kết hợp đồng cung cấp MiG-29N.
Đặc biệt, lần đầu tiên, Nga trực tiếp đối đầu với Mỹ trên thị trường vũ khí thế giới. Bởi thời điểm những năm 1990 và tới tận hôm nay, Malaysia được coi là đối tác "truyền thống" của Mỹ và phương Tây.
Đến thời điểm năm 1994, họ đang sử dụng các máy bay tiêm kích F-5 và A-4 Skyhawk của Mỹ. Đúng ra nếu hiện đại hóa lực lượng, Malaysia phải chọn F-16 hoặc Mirage 2000 mới hợp lẽ.
Thế nhưng, như đã biết, kết quả của cuộc cạnh tranh, máy bay tiêm kích MiG-29 "lần đầu tiên" giành chiến thắng "chấn động" tại "sân chơi vũ khí Mỹ".
Nhìn chung sự kiện này đã mở ra con đường mới cho vũ khí Nga, thay vì chỉ "đánh" vào thị trường truyền thống, họ có thể dấn thân cạnh tranh sòng phẳng ở những quốc gia chịu ảnh hưởng của Mỹ.
Mất sân chơi, Mỹ "tái mặt" đứng nhìn!
Thật vậy, hợp đồng cung cấp MiG-29 với Malaysia đặt nền móng vững chắc cho vũ khí Nga tiến sâu hơn vào mọi quốc gia có truyền thống dùng vũ khí phương Tây.
Không đầy 10 năm sau, "cánh chim" Su-27/30 lừng danh đã bay lượn "rợp trời" các nước dùng vũ khí Mỹ ở Đông Nam Á.
Tháng 5/2003, Không quân Hoàng gia Malaysia một lần nữa bỏ qua F-15, F-16, chọn 18 chiếc Su-30MKM từ Nga. Đến nay, Sukhoi Su-30 đã trở thành "xương sống" của lực lượng này.
Trong vòng 10 năm, Malaysia hai lần ký hợp đồng mua máy bay chiến đấu Nga.
Thậm chí, đang có nguồn tin cho rằng, thỏa thuận dùng "dầu cọ đổi vũ khí" sẽ sớm tiếp tục với các máy bay mới của Nga như Su-35.
Hay Indonesia - một quốc gia có thời gian dài dùng máy bay Mỹ, từ năm 2013 họ đã bắt đầu đặt hàng và nhận 5 máy bay tiêm kích Su-27SK/SKM và 11 Su-30MK/MK2.
Tất nhiên là kèm theo máy bay, Nga đã bán được hàng nghìn quả tên lửa không đối không, tên lửa đối đất, bom thông minh...
Đến cả Thái Lan - quốc gia chịu ảnh hưởng sâu sắc của Mỹ cũng "chuyển hướng nhẹ" sang máy bay Nga.
Cuối những năm 2000, họ đã đặt hàng mua 7 trực thăng Mi-17V-5 của Nga thay vì Black Hawk.
Đã có nhiều nhận xét cho là trực thăng Nga đơn giản, dễ bảo trì, chở được nhiều binh sĩ trong khi giá thì rẻ hơn.
Nói chung trên thế giới, vũ khí Nga "xâm chiếm mạnh mẽ" nhiều quốc gia "thân Washington". Điển hình là Venezueal, trong giai đoạn cố Tổng thống Hugo Chavez cầm quyền, nước này đã mua số lượng lớn máy bay, xe tăng, tên lửa Nga thay cho vũ khí Mỹ.
Gần đây nhất, một quốc gia thân Mỹ nữa "trở cờ" là Thổ Nhĩ Kỳ. Mặc cho sự phản ứng kịch liệt từ Washington, Ankara đang cố gắng nhập khẩu hệ thống tên lửa phòng không S-400 Triumf đặc biệt tiên tiến.
Cận cảnh tiêm kích MiG-29N của Malaysia.