Một ngày mùa đông năm 1973, bà Lê Thị Đối (tên hiện tại là Nguyễn Thị Ánh Tuyết) khi đó mới 12 tuổi, bị ba đem trao cho một người đàn ông lạ tên Ngô Viết Tín ở Đà Nẵng. Cha bà Đối nói điều gì đó với vợ chồng ông Tín rồi một lúc sau bảo bà: “Thôi con ở lại đây với ba nuôi, mẹ nuôi. Cha ra ngoài một chút rồi lát cha dẫn về”. Đứa trẻ thơ dại vẫn nghĩ được cha dẫn đi chơi nên yên tâm ngồi đợi. Chẳng ngờ đó là lần cuối cùng bà Đối được gặp cha.
Sống trong căn nhà xa lạ với 9 đứa con của vợ chồng ông Tín - bà Lan, bà Đối ngơ ngác, buồn rầu. Ông Tín không cho bà đi tìm cha, cứ giữ chân quanh quẩn ở nhà.
"Tôi chỉ biết ông là cấp trên của ba tôi. Tôi không kêu cha nuôi, mẹ nuôi, chỉ kêu chú - thím. Nhà ông ở gần sân bay, đi một khoảng ra con đường đất đỏ", bà Đối nhớ lại.
Bà Lê Thị Đối thất lạc gia đình từ năm 1973.
Đến cuối tháng 3/1975, gia đình ông Tín chuyển vào Sài Gòn, ở nhờ nhà người quen ở quận 3. Lúc này, bà nói với ông Tín: “Con xin chú thím cho con đi tìm ba má, chị em con”. Nhưng ông lắc đầu đáp: “Nếu con về đó, ba má con đi rồi, con quay về đây chú thím cũng đi luôn. Lúc đó con sẽ bơ vơ. Con cứ đi theo chú thím, sau này chú thím sẽ kiếm lại ba má cho con”. Bà Đối nghe xuôi, gật đầu chấp nhận vào Sài Gòn.
Nhưng lời hứa ấy đã mãi không được thực hiện. Nhiều năm sau, ông Tín bị bắt đi cải tạo. Còn bà Đối, được phường cho đi học bổ túc chữ ở gần nhà rồi xin đi thanh niên xung phong. Bà muốn bắt đầu với trang mới cuộc đời với suy nghĩ đơn giản là để chú (ông Tín) đi học tập cải tạo về sớm, tìm lại gia đình cho mình.
50 năm thất lạc, sống trong buồn tủi, mặc cảm, bà Đối thu mình, khép kín, trở nên ít nói. Khi xin đi thanh niên xung phong, sống trong môi trường tập thể, cô bé nhút nhát mới dần trưởng thành, hoạt bát hơn.
Bà có chồng, rồi sinh con trong khó khăn. Nhận ra chồng không tốt, bà quyết từ bỏ rồi cắn răng nuôi con một mình. Song cuộc sống của bà Đối không chỉ có nước mắt mà vẫn lấp lánh tình yêu thương.
Bé Khanh - con gái bà ốm yếu, bệnh tật liên miên. Bà Nguyễn Thị Hiệp (đồng đội của bà Đối) thương xót, ngỏ ý muốn đem đứa trẻ về nhà nuôi cho cứng cáp. Năm 1990, bà Lê Thị Quan - mẹ ruột bà Hiệp đã dang tay nhận luôn bà Đối làm con nuôi, cho nhập hộ khẩu vào gia đình.
Bà Đối và bà Hiệp trở thành chị em nuôi, sát cánh luôn có nhau. Bà thuê một căn nhà nhỏ sống ngay cạnh làm nhang, cho bà Hiệp bỏ mối đem bán. Về sau hai bà hùn sức mở một xe đẩy bánh mì, kiếm kế sinh nhai. Cuộc sống tuy chật vật, khó khăn nhưng luôn ấm áp tình thương.
Gia đình bà Hiệp (đồng đội) đã cưu mang hai mẹ con bà Đối
12 năm tham gia thanh niên xung phong cũng là 12 năm bà Đối bặt tin với gia đình ông Tín. Đến khi trở về thành phố, bà bàng hoàng khi biết vợ chồng ông đã chuyển sang định cư nước ngoài.
Những bí mật và bao điều chưa tỏ về câu chuyện năm xưa bị vùi lấp, bởi chỉ có một mình ông Tín mới có thể giúp bà Đối tìm lại gia đình thất lạc.
Ở tuổi lục tuần, bà Đống vẫn mãi day dứt với câu hỏi: Vì sao năm ấy ba bỏ con? Trong ký ức, người phụ nữ 62 tuổi nhớ có bà ngoại tên Sâm cha tên Nguyễn Văn Bá, mẹ tên Nguyễn Thị Truật. Nhà có 4 chị em, tên lần lượt Thảo, Đối, Phú, Quý.
“Mẹ tôi người nhỏ con, trong mắt tôi, mẹ là người đẹp nhất. Còn ba dáng hơi thấp. Ba thương tôi nhất trong 4 chị em, đi đâu cũng cho đi theo”, bà Đối cho hay.
Bà Đối đã gửi thông tin về chương trình “Như chưa hề có cuộc chia ly” tìm kiếm sự hỗ trợ. Nhưng mọi thông tin đều mịt mờ, bởi khi về từng địa phương xung quanh huyện Gio Linh, Quảng Trị, tra hỏi theo những cụm tên bà đưa ra thì không có ai trùng khớp.
Một ngày đẹp trời, chị Yến Sách - con dâu của bà Lê Thị Phú hiện sống ở Sơn Mỹ - Hàm Tân (Bình Thuận) rất bất ngờ khi vô tình đọc được thông tin tìm gia đình mà bà Đối chia sẻ trên trang Cộng đồng người Quảng Trị. Chị Yến Sách nhớ mang máng khuôn mặt và câu chuyện của người phụ nữ này giống hệt với những gì mà mẹ chồng chị kể.
Bà Lê Thị Phú vẫn không khỏi rùng mình khi nhớ lại giây phút nghe con dâu báo tin: “Tim tôi đập liên hồi, người run run, da gà nổi hết lên. Cả nhà cứ nghĩ chị đã chết từ năm 1973 rồi”.
Bà Phú là em ruột thứ 3, sinh sau bà Đối. Hóa ra bà Đối có họ thật là Lê, nhưng cứ nghĩ mình họ Nguyễn. Chính vì sự nhầm lẫn tai hại mà bao năm qua, việc tìm kiếm thân nhân cũng gặp nhiều khó khăn.
Bà Phú (em gái bà Đối) nay đã có cuộc sống yên ấm bên chồng con
Bà Phú kể lại, khoảng năm 1972-1973, cả gia đình 6 người theo cha liên tục di chuyển khắp nơi, khi thì lưu lạc ở Đông Hà, Cam Lộ rồi chạy sang Gio Linh (Quảng Trị). Năm 1973, bà thấy cha dắt chị gái đi đâu đó rồi kể từ đó biệt tăm.
Cha không quay lại, chị cũng thất lạc, bà Phú theo mẹ và các chị cùng dòng người tản cư sang vùng đất mới sinh sống.
"Sau khi chị Đối đi, quần áo cũ của chị tôi mặc. Mỗi lần thấy, mẹ lại khóc rất nhiều. Thế là tôi không dám mặc nữa, cất luôn vào tủ.
Năm 1974 mẹ con lại dắt díu nhau đi tản cư đến Bình Thuận. Vừa đi mẹ nóng lòng ngoái lại phía sau, chỉ mong thấy bóng dáng ba và chị Đối.
Vào đất mới rồi. Mẹ vẫn khóc buồn đau. Đi xin lễ cho chị, mẹ dặn chúng tôi nhớ cầu lễ Bình An chứ đừng lễ Cầu Hồn. Mẹ luôn tin chị vẫn còn sống", bà Phú nhớ lại.
Ba chị em luôn nhớ tới người chị em thất lạc
Cuộc sống bươn chải vất vả, bà Lê Thị Quý (em gái bà Đối) được mẹ cho ăn học đầy đủ nhất, khi lớn vào Sài Gòn làm công nhân. Bà Truật vẫn dặn con lên thành phố tìm cách tìm lại chị gái. Đau buồn, bà Truật suy sụp, ốm liệt giường 4 năm liền. Năm 2009, bà mất, hưởng thọ 90 tuổi. Trước khi chết, bà vẫn không quên tiếp tục dặn đừng làm lễ cầu hồn đứa con thất lạc của mình.
4 chị em bà Đối đoàn tụ
Nhờ mạng xã hội và "Như chưa hề có cuộc chia ly", giờ đây 4 chị em bà Đối được trùng phùng trong niềm vui khôn nguôi. Nước mắt bà Đối không ngừng rơi. Bà Thảo rưng rưng vỗ vai, an ủi em gái: "Được rồi, đừng khóc, chị em mình đoàn tụ vậy là quý rồi. Mẹ ở trên trời cao thấy vậy là vui rồi".
Còn bà Quý cũng xúc động nhắn nhủ tới chị gái: "Không biết chị em giàu hay nghèo, lành lặn hay tật nguyền. Dù chị có cực khổ hay gì chúng cũng đem chị về nuôi. Chị thiệt thòi nhiều rồi".
Bà Đối đoàn viên cùng các con cháu
Thủy Tiên