Nơi sống
Chim Cắt lớn (Falco peregrinus) là một thành viên thuộc chi Cắt, có thể tìm thấy gần như mọi nơi trên thế giới, thậm chí là cả những lãnh nguyên Bắc Cực, trong đó tập trung đông đảo nhất ở Bắc Mỹ. Trên thực tế, không phải đại bàng hay báo săn, mà chính chim Cắt lớn là sinh vật nhanh nhất hành tinh.
Cắt lớn là một trong những loài chim săn mồi phổ biến nhất, chúng sống ở hầu hết những lục địa trên thế giới (ngoại trừ Antarctica).
Loài này thích sống ở những khoảng không gian rộng lớn, thường bay lượn ở những vùng duyên hải. Tuy nhiên hiện nay chúng ta có thể dễ dàng tìm thấy chim cắt lớn này ở khắp mọi nơi từ các đài nguyên cho tới sa mạc. Thậm chí, chúng còn sống ở trên cầu và các tòa nhà chọc trời trong thành phố.
Về đặc điểm hình thái, chim Cắt lớn có chiều dài cơ thể khi trưởng thành nằm trong khoảng 34-58 cm, với sải cánh từ 74-120 cm. Chim Cắt lớn đực có cân nặng đạt đến 750 gam, trong khi đó chim cái thường lớn hơn 30% con đực về kích thước.
Theo các chuyên gia, loài chim này đạt tốc động cao nhất ở những cú liệng xuống dưới, mà theo ước tính là hơn 398 km/giờ.
Làm tổ và di cư
Mỗi khi đến mùa làm tổ, ta lại thấy rất nhiều chim cắt lớn bay lượn trên bầu trời để tìm nơi trú thân, chính vì vậy, chúng còn được con người đặt cho một cái tên nữa là “những kẻ lang thang“.
Ngoài một số cá thể chim cắt sống vĩnh viễn ở cái tổ ban đầu của mình thì phần lớn những chú chim còn lại chọn di cư đi nơi khác.
Mỗi năm, những chú chim cắt làm tổ ở đài nguyên Bắc Cực phải bay gần 25,000 km mới tới được Nam Mỹ để tránh rét . Đáng kinh ngạc hơn nữa, tuy bay một quãng đường xa như vậy nhưng khi hết mùa đông, chim cắt lớn vẫn có thể tìm về được cái tổ khi xưa của mình.
Kể từ khi có sự cấm sử dụng thuốc trừ sâu DDT từ đầu những năm 1970, các quần thể loài này đã phục hồi, được hỗ trợ bởi sự bảo vệ những nơi làm tổ ở quy mô lớn và sự thả ra tự nhiên.
Số lượng cá thể chim cắt lớn
Vào nửa thế kỉ 20, số lượng chim cắt lớn đã sụt giảm nghiêm trọng, thậm chí ở nước Anh, chim cắt còn được đưa vào một trong những loài chim trong tình trạng nguy hiểm.
Nhưng may mắn thay, số lượng loài này đã gia tăng mạnh trở lại sau khi các loại thuốc trừ sâu được hạn chế. Các kế hoạch nhân giống chim cắt cũng đã giúp tăng số lượng loài này ở Mĩ và Canada. Giờ đây, số lượng chim cắt đã dần ổn định.
Vì sao chim cắt lớn có tốc độ tấn công siêu hạng?
Giống như những loài chim ăn thịt khác, chim Cắt lớn sở hữu đến 3 mi mắt. Trong đó, 2 mi mắt để đóng mở mắt và mi mắt cuối cùng chỉ chuyên làm nhiệm vụ chớp mắt, để giữ cho mắt đủ ẩm và loại bỏ bụi bẩn. Điều đặc biệt là mi mắt thứ 3 này có khả năng nhìn xuyên thấu, do đó chim cắt hoàn toàn có thể quan sát trong khi mi mắt này đóng lại.
Sở hữu cơ thể có kích thước tương đối cùng tốc độ tấn công siêu hạng, bất kỳ loài chim vừa và nhỏ nào cũng có thể trở thành bữa ăn của sát thủ này. Thậm chí, chim Cắt lớn đôi khi còn săn bắt cả các loài động vật có vú hay bò sát nhỏ.
Khả năng săn mồi của chim Cắt lớn được thể hiện rõ nhất khi mục tiêu của nó là một con chim đang bay trên không. Theo đó, với cú lao cực nhanh, chim Cắt lớn sẽ khiến con mồi phải nhận một lực như “trời giáng”.
Cần lưu ý là chim Cắt lớn sẽ va chạm với con mồi bằng 8 chiếc móng vuốt sắc như dao cạo của mình. Thông thường, đòn tấn công sẽ khiến con mồi choáng váng và chết sau khi rơi xuống đất. Trong trường hợp con mồi vẫn sống sót qua đòn phủ đầu này, chim Cắt lớn sẽ sử dụng một vũ khí bí mật được gọi là “răng kết liễu”, thực chất là phần ngạnh trên mỏ, để cắn xuyên qua cổ của nạn nhân.
Sát thủ máu lạnh
Là một sát thủ máu lạnh nhưng chim Cắt lớn lại là loài rất chung thủy. Theo đó, sau khi thành thục về sinh dục (thường mất khoảng 1 năm), chim trống và chim mái sẽ bắt cặp rồi sống với nhau trọn đời, trong một tổ được làm trong hốc ở mép vách đá.
Dưới ảnh hưởng của việc sử dụng thuốc trừ sâu DDT trong nông nghiệp, chim Cắt lớn đã trở thành loài nguy cấp trong một thời gian dài. May mắn là từ đầu những năm 70 của thế kỷ trước, DDT đã bị cấm sử dụng giúp số lượng của chim Cắt lớn được phục hồi đáng kể. Bên cạnh đó, cũng phải kể đến nỗ lực của những tổ chức bảo vệ động vật trên khắp thế giới.
Xem video chim cắt lớn săn mồi:
1001 thắc mắc: Vì sao chim cắt lớn là loài động vật nhanh nhất hành tinh?
Top 10 "ông vua" về tốc độ trong thế giới loài chim
Đứng đầu trong danh sách này chính là loài chim cắt lớn khi chúng có thể đạt tốc độ 398km/h
Đại bàng vàng – 321km/h
Chim cắt Bắc Cực – 209km/h
Yến đuôi nhọn họng trắng – 169km/h
Chim cắt Trung Quốc – 161km/h
Chim Cốc biển – 153km/h
Ngỗng Spur Winged – 142km/h
Vịt cát ngực đỏ Bắc Cực – 130km/h
Chim hải âu đầu xám – 127km/h.
Vịt lặn vai buồm – 117km/h