Dư địa lớn nhưng doanh số liên tục sụt giảm
Các chuyên gia nhận định, với GDP bình quân đầu người Việt Nam đã vượt mức 4.000 USD thì tỷ lệ sở hữu ô tô sẽ còn tăng nhanh hơn nữa trong các năm tới.
Theo đó, thị trường Việt Nam còn dư địa rất lớn trong phát triển ngành công nghiệp ô tô. Nhiều công ty đa quốc gia như Toyota, Honda, Ford, Mercedes-Benz… đã đầu tư vào Việt Nam, xây dựng cơ sở sản xuất - lắp ráp chi tiết ô tô lâu dài tại nhiều địa phương.
Mặt khác, các chuyên gia đánh giá, Việt Nam được coi là “thỏi nam châm" đối với các “ông lớn” trong giới sản xuất xe hơi bởi vị trí địa lý thuận lợi. Nằm ở trung tâm của khu vực Đông Nam Á, Việt Nam có lợi thế kết nối với nhiều thị trường lớn như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và các nước ASEAN khác. Vị trí này giúp giảm chi phí vận chuyển và tối ưu hóa chuỗi cung ứng cho các doanh nghiệp ô tô.
Tuy nhiên, trên thực tế, những con số thống kê kể từ đầu năm 2024 lại vẽ nên “bức tranh kiểu khác”.
Theo dữ liệu từ Tổ chức Các nhà sản xuất ô tô quốc tế (OICA), Việt Nam mới chỉ đạt tỷ lệ cứ 1000 dân mới có khoảng 50 xe ô tô, tức vẫn thấp hơn rất nhiều so với Brunei 721 xe, Thái Lan 280 xe, Malaysia 542 xe, Singapore 176 xe… Do đó, mặc dù Việt Nam có mức dân số cao nhất trong các nước này, nhưng tổng số lượng ô tô lại ở mức thấp.
Bên cạnh đó, Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) báo cáo, trong tháng 4/2024, doanh số bán hàng của toàn thị trường đạt 24.350 xe, giảm 11% so với tháng 3/2024 và tăng 9% so với cùng kỳ năm 2023. Cụ thể, doanh số bán hàng của toàn thị trường đạt 24.350 xe, bao gồm xe 17.258 du lịch; 6.815 xe thương mại và 277 xe chuyên dụng.
TOP 5 thị trường ô tô Đông Nam Á Quý I/2024
Doanh số bán của cả xe lắp ráp trong nước và xe nhập khẩu nguyên chiếc đều giảm, tuy nhiên, xe lắp ráp trong nước giảm mạnh với mức giảm 17% so với tháng trước, trong khi đó, doanh số xe nhập khẩu nguyên chiếc giảm nhẹ hơn với mức giảm 3% so với tháng trước.
Tính chung, đến hết tháng 4/2024, tổng doanh số bán hàng của toàn thị trường giảm 11% so với 2023, trong đó, xe ô tô du lịch giảm 14%; xe thương mại giảm 3% và xe chuyên dụng giảm 28%.
Nguyên nhân là do người tiêu dùng thắt chặt hầu bao để đối phó với những khó khăn mà họ đang phải đối mặt do nền kinh tế vĩ mô đang gặp nhiều thách thức. Thêm nữa, nhu cầu tăng cao vào tháng 12/2023 trước khi chính sách giảm phí trước bạ ô tô sản xuất trong nước hết hạn khiến doanh số bán xe toàn thị thường suy giảm trong hai tháng đầu năm so với cùng kỳ năm 2023. Hệ quả là Việt Nam đành chấp nhận xếp cuối TOP 5 thị trường ô tô lớn nhất Đông Nam Á trong quý I/2024.
Hiện thực hóa mục tiêu
PGS.TS Trần Sĩ Lâm, Trường Đại học Ngoại thưthiơng cho rằng, Việt Nam cần đặt mục tiêu phát triển ngành công nghiệp ô tô theo hướng bền vững và thân thiện với môi trường. Việc thúc đẩy sử dụng công nghệ xanh, phát triển các loại xe điện và xe tiết kiệm nhiên liệu không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn đáp ứng xu hướng tiêu dùng hiện đại, tạo điều kiện thu hút các nhà đầu tư quan tâm đến phát triển bền vững.
Theo đó, các doanh nghiệp hàng đầu Trung Quốc, trong đó có các doanh nghiệp sản xuất ô tô cho biết rất coi trọng thị trường Việt Nam. Họ đánh giá môi trường đầu tư, kinh doanh của Việt Nam ngày càng được cải thiện với chiến lược phát triển đúng đắn, phù hợp, nhất là về kinh tế số, kinh tế xanh, các lĩnh vực mới nổi.
Với quy mô dân số 100 triệu dân hiện nay và nhiều dư địa phát triển trong thời gian tới, các chuyên gia đều dự báo, sức tiêu thụ của thị trường ô tô tại Việt Nam có thể sẽ đạt 1 triệu xe/năm vào đầu những năm 2030.
Ngoài việc thu hút đầu tư nước ngoài, Việt Nam cũng cần hỗ trợ các doanh nghiệp nội địa trong ngành công nghiệp ô tô. Việc hỗ trợ tài chính, cung cấp thông tin thị trường, và tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp nội địa hợp tác với các đối tác quốc tế sẽ giúp nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững.
Việc tận dụng tốt các tiềm năng phát triển, Việt Nam sẽ trở thành điểm đến hấp dẫn cho nhiều hãng ô tô lớn trên thế giới. Sự hiện diện của các doanh nghiệp ô tô lớn không chỉ góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế mà còn nâng cao trình độ công nghệ và tạo ra nhiều cơ hội việc làm cho người dân Việt Nam, khẳng định vị thế của Việt Nam như một thị trường đa sắc và đầy tiềm năng, thu hút sự quan tâm và đầu tư của các tập đoàn ô tô hàng đầu trên thế giới.
Mặt khác, để kích cầu thị trường, thời gian tới, các hãng xe cũng đưa ra nhiều chính sách giảm giá, ưu đãi nhằm gia tăng sức chi của người dân.
